«Συρακουσία»: Η πολυήρης του Αρχιμήδη

Σημαντικότερος ερευνητής της ελληνιστικής εποχής είναι αναμφίβολα ο Αρχιμήδης (285-212 π.Χ.) από τις Συρακούσες, ο οποίος είχε επισκεφτεί για κάποιο χρονικό διάστημα την Αλεξάνδρεια.
Κατασκεύασε αντλίες νερού (κοχλίες), πολύσπαστα, έλικες, γερανούς και καταπέλτες, τους τελευταίους για την υπεράσπιση της ιδιαίτερης πατρίδας του.
Άλλος σημαντικός ερευνητής της εποχής ήταν ο Κτησίβιος, ο εφευρέτης της αντλίας νερού, την οποία περιέγραψε αργότερα ο έτερος μεγάλος ερευνητής της εποχής, ο Ήρων ο Αλεξανδρινός (έζησε περί το 150 π.Χ., κατ' άλλους όμως περί το 250 μ.Χ.)
Τον 3ο αιώνα π.Χ. είχε αναπτυχθεί μεταξύ των ελληνιστικών κρατών και πόλεων ένας ανταγωνισμός σε διάφορους τεχνολογικούς τομείς, με σημαντικότερο αυτόν που αφορούσε τη ναυπήγηση όλο και μεγαλύτερων πλοίων.
Ο τύραννος των Συρακουσών, Ιέρων ο Β', ανεψιός του Αρχιμήδη, θέλησε να βοηθήσει τις πληγείσες από λιμό περιοχές της Ρώμης και Αλεξάνδρειας, προμηθεύοντας τες με μεγάλες ποσότητες σιτηρών.
Όμως επειδή η απόσταση μεταξύ Συρακουσών και Αλεξάνδρειας ήταν μεγάλη αλλά και λόγω του "ανταγωνισμού" των Ελληνιστικών πόλεων περί των τεχνολογικών επιτευγμάτων και καινοτομιών, θέλησε και έδωσε εντολή (ο Ιέρωνας) να κατασκευαστεί ένα πλοίο το οποίο ναι μεν θα ήταν αρκετά μεγάλο ώστε να χωρέσει αρκετά μεγάλες ποσότητες σιτηρών, να ήταν σε θέση δε το εν λόγω πλοίο να αμυνθεί σε περίπτωση πειρατικών επιθέσεων.
Αποτέλεσμα, ήταν να κατασκευαστεί και να ναυπηγηθεί ένα πλοίο εντυπωσιακό και μοναδικό για την εποχή εκείνη, το οποίο ήταν ταυτόχρονα εμπορικό, επιβατικό και πολεμικό! Η περίφημη «Συρακουσία», δηλαδή η κυρία των Συρακουσών.
Τη μοναδική περιγραφή αυτού του πλοίου έγραψε ο Μοσχίων, του οποίου το έργο έχει χαθεί, αλλά υπάρχει μια εκτεταμένη περίληψη που συμπεριέλαβε ο Αθηναίος στο έργο του «Δειπνοσοφισταί».
Κατασκευαστής-ναυπηγός του πλοίου ήταν ο Κορίνθιος Αρχίας κατ' εντολήν του Ιέρωνα Β' (269-215 π.Χ.), τυράννου των Συρακουσών. Το μήκος του πλοίου ήταν μεγαλύτερο από 80 μέτρα και το πλάτος του περί τα 35 μέτρα.
Με σημερινά δεδομένα, το πλοίο αυτό είχε ένα εκτόπισμα μεγαλύτερο από 4.500 τόνους και για την κατασκευή του που κράτησε 1 έτος, χρειάστηκε ξυλεία όση για την κατασκευή 60 τριηρών! (Jean MacIntosh Turfa - Alwin G. Steinmayer Jr., «The Syracusia as a giant cargo vessel», International Journal of Nautical Archaeology 28 (1999), 2, 105–125).
Η Συρακουσία καθελκύστηκε ημιτελής, με τη βοήθεια του κοχλία που είχε επινοήσει ο Αρχιμήδης. Πρόκειται για την πρώτη γραπτή αναφορά στον αρχιμήδειο κοχλία, τον οποίο περιγράφει ο Μοσχίων.
Το πλοίο είχε τρία καταστρώματα:

-Στο ανώτερο κατάστρωμα ήταν τοποθετημένες πολεμικές μηχανές (καταπέλτες, βαλλίστρες, χελώνες, πύργοι, άγκιστρα κ.ά.) και εφρουρείτο από ισχυρό σώμα στρατιωτών.
-Στο δεύτερο κατάστρωμα ήταν εγκαταστημένα πολυτελή λουτρά, ναός της Αφροδίτης, γυμναστήρια, βιβλιοθήκη και άλλες εγκαταστάσεις ψυχαγωγίας και αναπαύσεως.
-Στο τρίτο κατάστρωμα, τέλος, βρίσκονταν όλοι οι βοηθητικοί χώροι, αποθήκες εφοδιασμού, αντλιοστάσιο, δεξαμενές νερού, στάβλοι για τα άλογα, εργαστήρια, φούρνοι, μύλοι και διάφορα άλλα.

Ο Αθήναιος αναφέρει ότι το πλοίο είχε κατασκευαστεί με πρότυπο μια «εικοσήρη», αλλά θεωρείται απίθανο να εννοούσε ότι υπήρχαν πράγματι 20 σειρές καθισμάτων για τους κωπηλάτες.
Αυτό το «πλεούμενο νησί», συγκρίσιμο με τα σημερινά αεροπλανοφόρα σε σχέση με τα άλλα πλοία της εποχής μας, ήταν ιδιαίτερα δυσκίνητο λόγω του μεγέθους και δεν υπήρχε στη Μεσόγειο κάποιο λιμάνι να το δεχτεί.
Είναι προφανές ότι η ναυπηγική τεχνολογία εκείνης της εποχής, που γνώριζε ως κινητήρια δύναμη τους κωπηλάτες και τον αέρα, είχε φτάσει στα όριά της. το επόμενο ανατρεπτικό άλμα στη ναυπηγική έγινε μετά από περίπου 21 αιώνες, κατά το 19ο αιώνα, με την εισαγωγή της ατμοκίνησης!
Η «Συρακουσία» έκανε ένα μοναδικό ταξίδι, από τις Συρακούσες στην Αλεξάνδρεια, όπου ο Ιέρων χάρισε το πλοίο στον Πτολεμαίο, αφού το μετονόμασε σε «Αλεξάνδρεια».
Πη

Ποιοι θεοί πολέμησαν μαζί με τους Έλληνες στη μάχη του Μαραθώνα;

Η μεγάλη νίκη των Αθηναίων και των Πλαταιών επί των «χρυσοφόρων Μηδών» στον Μαραθώνα, έγινε μια περίοδο που δεν υπήρχαν ιστορικοί για να καταγράψουν με ακρίβεια τα γεγονότα.
Έτσι, μόλις ανέλαβε το εγχείρημα ο Ηρόδοτος, πολλά γεγονότα είχαν ήδη λησμονηθεί και άλλα είχαν τροποποιηθεί, αλλά ο πατέρας της Ιστορίας κατάγραψε ότι μπόρεσε να μάθει.
Η μάχη των Θεών
Όταν ο Αθηναίος ημεροδρόμος επέστρεψε από τη Σπάρτη, όπου είχε μεταβεί προς αναζήτηση βοήθειας, διηγήθηκε στους Αθηναίους ότι, κατά τη διάβαση της Αρκαδίας, συνάντησε τον θεό Πάνα.
Ο θεός του παραπονέθηκε, πως οι Αθηναίοι είχαν παραμελήσει τη λατρεία του και «τον διέταξε να ρωτήσει τους Αθηναίους, εκ μέρους του, γιατί δεν του δίνουν σημασία καθόλου» [Ηρόδοτος 6, 105].
Ο Πάνας τον διαβεβαίωσε για την εύνοιά του προς την πόλη, «αφού αυτός θέλει το καλό των Αθηναίων και σε πολλές περιπτώσεις, ως τώρα, τους φάνηκε χρήσιμος και θα τους φανεί στο μέλλον».
Πράγματι, σύμφωνα με διηγήσεις των Μαραθωνομάχων, ο θεός με τις άγριες κραυγές του έσπειρε τον πανικό στους Πέρσες, για αυτό και η λέξη πανικός ετυμολογείται από τον Πάνα.
Σε ένδειξη ευγνωμοσύνης προς το πρόσωπό του, οι Αθηναίοι ίδρυσαν ένα ιερό σε μια σπηλιά βορειοδυτικά της Ακρόπολης.
Το σπήλαιο του Πάνα.

Στη σπηλιά αυτή, υπήρχε άγαλμα του θεού με την παρακάτω επιγραφή, η οποία αποδίδεται στον Σιμωνίδη τον Κείο: «Τον τραγόπουν εμέ Πάνα τον Αρκάδα, τον κατά Μήδων, τον μετ” Αθηναίων στήσατο Μιλτιάδης». Φαίνεται πως, πίσω από τον θρύλο αυτό κρύβεται η καθυστερημένη εισαγωγή στην Αθήνα, της λατρείας ενός θεού αποκλειστικά αρκαδικού και εκφραστή της ποιμενικής ζωής.
Η θεά Αθηνά, η Άρτεμη και η Θησέας
Από το προσκλητήριο αυτό, δεν θα μπορούσε φυσικά να λείψει η Αθηνά, η οποία παρουσιάστηκε στο πεδίο της μάχης, ή μάλλον στα μάτια των Μαραθωνομάχων, πάνοπλη και οδηγώντας τέθριππο άρμα, γεμάτη εκδικητική μανία, γι” αυτούς που τόλμησαν να απειλήσουν την προστατευόμενη της πόλη.
Πολλοί άλλοι Μαραθωνομάχοι αναγνώρισαν στο πλευρό τους την Άρτεμη, με τα φονικά της βέλη και τη φοβερή Εκάτη. Ο Θησέας, ακόμη, εμφανίσθηκε ξαφνικά μέσα από τη γη, έτοιμος να βοηθήσει τους απογόνους του, «ενόμισαν πολλοί ότι είδαν φάντασμα του Θησέως, ο οποίος βάδιζε μπροστά απ” αυτούς κατά των βαρβάρων» [Πλούταρχος, «Θησεύς»]. Παράλληλα, ο Ηρακλής έσπευσε οπλισμένος με το τρομερό του ρόπαλο να συμπαραταχθεί με τους Έλληνες οπλίτες.
Η θεά Αθηνά βοήθησε τους Έλληνες στη μάχη του Μαραθώνα.

Στη μάχη όμως, δεν έλαβαν μέρος μόνο ήρωες, θεοί και ημίθεοι, αλλά και κάποιες αδιευκρίνιστες μορφές, οι οποίες έδωσαν αφορμή για θεωρίες, που ίσως υπερβαίνουν κατά πολύ τα όρια της ουτοπίας. Σύμφωνα με τον Παυσανία [Παυσανίας, Αττικά 32, 5], την ώρα που μαινόταν η μάχη, εμφανίσθηκε ξαφνικά ένας άνδρας, με αμφίεση χωρικού, ο οποίος κρατούσε στα χέρια του ένα επίμηκες όπλο, που έμοιαζε με άροτρο.
Ο συγκεκριμένος άνδρας εθεάθη να φονεύει πολλούς Πέρσες και μετά το πέρας της μάχης εξαφανίσθηκε. «Όταν οι Αθηναίοι ρώτησαν σχετικά, ο θεός δεν χρησμοδότησε τίποτα, γι” αυτόν, περισσότερο, από το ότι πρέπει να τιμούν τον ήρωα Εχετλαίο» (εχέτλη=λαβή αρότρου)[Παυσανίας, Αττικά 32, 5].
Ο Ηρόδοτος αναφέρει και ένα ακόμη ανεξήγητο γεγονός: «Κατά τη διάρκεια της μάχης, συνέβη ένα ανεξήγητο περιστατικό. Κάποιος Αθηναίος, ο Επίζηλος του Κουφαγόρα, ενώ πολεμούσε στη μάχη αυτή εκ του συστάδην και αγωνιζόταν γενναία, έχασε, λέει, το φως του, χωρίς να κτυπηθεί σε κανένα μέρος του σώματος, ούτε από δόρυ, ούτε από βέλος και από τότε σε όλη την υπόλοιπη ζωή του έμεινε τυφλός.
Άκουσα πως ο ίδιος, για το πάθημά του, διηγείτο τα εξής: του φάνηκε, λέει, πως στάθηκε απέναντί του κάποιος ψηλόσωμος οπλίτης, που τα γένια του σκέπαζαν όλη του την ασπίδα και πως το φάντασμα εκείνο, αυτόν μεν τον προσπέρασε, αλλά σκότωσε τον συμπολεμιστή του» [Ηρόδοτος 6, 117].
Και η θεά Άρτεμις, με τα φαρμακερά της βέλη, ήταν στο πλευρό των Ελλήνων.

Όλα τα παραπάνω, είναι απόρροια παραληρήματος πολλών πολεμιστών, εξαιτίας της έντονης κόπωσης και του άγχους της μάχης. Επίσης, είναι σίγουρο πως θα σημειώθηκαν πολλά περιστατικά θερμοπληξίας, η οποία δημιουργεί ψευδαισθήσεις, αφού οι οπλίτες μάχονταν για πολλή ώρα, βαριά οπλισμένοι και κάτω από υψηλές θερμοκρασίες.
Πέρα όμως από αυτά, δεν θα πρέπει να υποτιμήσουμε την ευσέβεια των Ελλήνων. Αυτή τους αυθυπόβαλε ότι ανάμεσα στις γραμμές τους βρίσκονταν συμπαραστάτες τους οι θεοί, τους ενίσχυσε ψυχολογικά και συνετέλεσε στη νίκη τους.
Η «θεοφάνεια» αποτελεί κοινό βίωμα για τους Έλληνες. Ο Οδυσσέας καθοδηγείτο από την Αθηνά, ενώ όλοι οι θεοί του Ολύμπου, κατά τη διάρκεια του Τρωικού Πολέμου, έκαναν αρκετές φορές την εμφάνισή τους στο πεδίο των μαχών. Σε μια θαυμαστή συνέχεια, οι υπερασπιστές της Κωνσταντινούπολης έβλεπαν στα «θεοφύλακτα» τείχη την Παναγία να τους ενισχύει.
Η Παναγία προστάτευε τα τείχη της Κωνσταντινούπολης.

Ο Κολοκοτρώνης είδε πως ο Θεός είχε υπογράψει για την ανεξαρτησία της Ελλάδας, ενώ οι μαχητές του 1940 οραματίζονταν τη Θεοτόκο, να τους οδηγεί στη νίκη: «Μια γυναικεία μορφή να προβαδίζει, ψιλόλιγνη, αλαφροπερπάτητη, με την καλύπτρα της αναρριγμένη από το κεφάλι στους ώμους.
Την αναγνώριζε, την ήξερε από πάντα, του την είχαν τραγουδήσει σαν ήταν μικρός κι ονειρευότανε στην κούνια. Ήταν η μάνα η μεγαλόψυχη στον πόνο και τη δόξα, η λαβωμένη της Τήνου, η υπερμάχος Στρατηγός» [Άγγελος Τερζάκης: Ελληνική Εποποιία 1940-1941]. Γεγονός είναι, πως ο Έλληνας μαχητής, όπως και αν προσφωνούσε τους θεούς του, πάντα επιζητούσε και αναγνώριζε τη βοήθειά τους στη νίκη.
Ο Παυσανίας αναφέρει, ότι στην εποχή του, περίπου 700 χρόνια μετά τη μάχη, ακούγονταν στο πεδίο της σύγκρουσης κλαγγές όπλων, χρεμετίσματα αλόγων και κραυγές ανδρών.
Νίκος Γιαννόπουλος, ιστορικός

Σπάνιο άγαλμα του Έλληνα θεού Απόλλωνα βρέθηκε στη Γάζα

ΒΡΕΘΗΚΕ ΤΥΧΑΙΑ ΑΠΟ ΨΑΡΑ ΣΤΗ ΛΩΡΙΔΑ ΤΗΣ ΓΑΖΑΣ
Στη Λωρίδα της Γάζας, βρέθηκε ένα σπάνιο άγαλμα του Έλληνα θεού Απόλλωνα, που ήταν χαμένο επί αιώνες, αμέσως όμως κατασχέθηκε από την αστυνομία και πλέον δεν είναι γνωστό που βρίσκεται.
Η ανακάλυψη του αγάλματος αυτού έχει εξάψει την φαντασία των αρχαιολόγων, όμως η αστυνομία δεν έχει ανακοινώσει πότε το μπρούτζινο άγαλμα σε φυσικό μέγεθος θα εμφανιστεί και πάλι ή πού θα εκτεθεί.
Ένας ψαράς από τη Λωρίδα της Γάζας δήλωσε ότι βρήκε το άγαλμα βάρους 500 κιλών στη θάλασσα, περίπου 100 μέτρα από την ακτή, τον Αύγουστο και το μετέφερε σπίτι του με ένα κάρο που το έσερνε ένα γαϊδούρι, χωρίς να έχει επίγνωση της αξίας του.
Κάποιοι άλλοι αμέσως μάντεψαν τη σημασία του και για μικρό χρονικό διάστημα το άγαλμα εμφανίστηκε στον ιστότοπο eBay προς πώληση για 500.000 δολάρια, τιμή πολύ χαμηλότερη της πραγματικής του αξίας. Η αστυνομία του ισλαμιστικού κινήματος Χαμάς, που κυβερνά τη Λωρίδα της Γάζας, το κατέσχεσε και ανακοίνωσε ότι ερευνά την υπόθεση.
Προς μεγάλη τους αγανάκτηση, οι αρχαιολόγοι δεν έχουν καταφέρει να δουν το άγαλμα του Απόλλωνα και έχουν αναγκαστεί να αρκεστούν σε μερικές θολές φωτογραφίες του ανέπαφου αγάλματος του θεού, που είναι ξαπλωμένο πάνω σε μια κουβέρτα με τα Στρουμφάκια. Απ' όσο μπορούν να εκτιμήσουν το άγαλμα κατασκευάστηκε μεταξύ του 5ου και του 1ου αιώνα π.Χ..
«Είναι μοναδικό. Κατά μία έννοια θα έλεγα ότι είναι ανεκτίμητο. Είναι σαν να ρωτά κάποιος ποια είναι η αξία της Τζοκόντα στο Λούβρο», δήλωσε ο Ζαν-Μισέλ Ταραγκόν, ιστορικός της Γαλλικής Βιβλικής και Αρχαιολογικής Σχολής της Ιερουσαλήμ.
«Είναι πολύ-πολύ σπάνιο να βρεθεί ένα άγαλμα που δεν είναι φτιαγμένο από μάρμαρο ή πέτρα, αλλά από μέταλλο», πρόσθεσε ο ίδιος.
Η πολλή καλή κατάσταση του αγάλματος υποδηλώνει ότι εντοπίστηκε στην ξηρά και όχι στη θάλασσα, επεσήμανε ο Ταραγκόν, εκτιμώντας ότι η πραγματική τοποθεσία της ανακάλυψής του δεν αποκαλύφθηκε για να αποφευχθούν διαφωνίες για την κυριότητά του. «Δεν βρέθηκε στη θάλασσα ή σε κάποιο παραθαλάσσιο μέρος (…) είναι πολύ καθαρό. Όχι, βρέθηκε στην ξηρά σε στεγνό μέρος», σχολίασε.
Ο Παλαιστίνιος ψαράς Τζουντάτ Γραμπ πάντως αφηγείται μια διαφορετική ιστορία. Ο 26χρονος Παλαιστίνιος ισχυρίζεται ότι είδε μια ανθρώπινη μορφή να κείτεται στα ρηχά, περίπου 100 μέτρα από την ακτή, βόρεια των συνόρων μεταξύ της Αιγύπτου και της Γάζας.
Αρχικά πίστεψε ότι επρόκειτο για ένα πτώμα, όμως όταν βούτηξε για να δει καλύτερα συνειδητοποίησε ότι ήταν ένα άγαλμα. Ο ίδιος είπε ότι του πήρε τέσσερις ώρες για να το βγάλει στην ακτή με τη βοήθεια συγγενών του.
Το πράσινο-καφέ άγαλμα αναπαριστά έναν νεαρό, γυμνασμένο θεό που στέκεται όρθιος με το ένα χέρι τεντωμένο και την παλάμη του ανοικτή προς τα πάνω.
Ο Γραμπ παραδέχθηκε ότι έκοψε ένα από τα δάχτυλα του αγάλματος για να το πάει σε έναν ειδικό, καθώς πίστευε ότι ήταν φτιαγμένο από χρυσό. Χωρίς να το γνωρίζει, ένας από τους αδελφούς του έκοψε ένα ακόμη δάχτυλο, για τον ίδιο λόγο. Το δεύτερο δάχτυλο το έλιωσε ένας χρυσοχόος.
Μέλη της οικογένειας του Γραμπ που ανήκουν σε μια πολιτοφυλακή της Χαμάς πήραν το άγαλμα και για κάποιο διάστημα εμφανίστηκε στο eBay προς πώληση. Δεν έχει γίνει γνωστό αν υπήρξε κάποιος υποψήφιος πωλητής, αλλά όταν οι πολιτικές αρχές της Χαμάς ανακάλυψαν την ύπαρξή του ζήτησαν από την αστυνομία να το κατασχέσει.
Αξιωματούχοι του υπουργείου Τουρισμού της Γάζας δήλωσαν στο πρακτορείο ειδήσεων Ρόιτερς ότι το άγαλμα δεν θα εκτεθεί στο κοινό μέχρι να ολοκληρωθεί η έρευνα για το ποιος προσπάθησε να το πουλήσει.
Εξάλλου ο Άχμεντ αλ Μπουρς, διευθυντής αρχαιολογίας του υπουργείου, δήλωσε ότι έχει δει το άγαλμα, ενώ πρόσθεσε ότι οι παλαιστινιακές αρχές σκοπεύουν να το αποκαταστήσουν και να το εκθέσουν στη Γάζα.
«Έχουμε επίσης επικοινωνήσει με διεθνή μουσεία τα οποία έχουν προσφερθεί να μας βοηθήσουν στην αποκατάσταση», σημείωσε ο αλ Μπουρς, επισημαίνοντας ότι ένα μουσείο στη Γενεύη, όπως και το Λούβρο έχουν εκφράσει την επιθυμία να νοικιάσουν το άγαλμα για να το εκθέσουν.

Η θεραπεία της ψυχής στο άβατο του Ασκληπιού

«ΣΩΤΗΡ ΤΩΝ ΟΛΩΝ ΚΑΙ ΦΥΛΑΞ ΤΩΝ ΑΘΑΝΑΤΩΝ»
Ασκληπιός: Τρυφερός θεραπευτής
Ο Ασκληπιός είναι ο θεοποιημένος θνητός της Ελληνικής Αρχαιότητας, γνωστός και αγαπημένος για την ιατρική του τέχνη που πρόσφερε στους συνανθρώπους του ακούραστα.
Το πρόσωπο του όπως παρουσιάζεται στα κλασσικά γλυπτά ακτινοβολεί συμπόνια σοφία ευγένεια και κατανόηση. Ήταν όμορφος, γλυκός ήπιος. Αγαπούσε τους θνητούς και αγαπήθηκε από αυτούς.
Σύμφωνα με τον Πίνδαρο ήταν ο πιο ευγενής και τρυφερός δωρητής της απάλειψης του πόνου και της προσφοράς υγείας, λέγεται δε πως επιτελούσε θεραπεία με λόγια που μπορούσαν να ανακουφίζουν τις βασανισμένες ψυχές των ανθρώπων. Μάλιστα, λέγεται ότι ήταν τόσο καλός στην ιατρική του τέχνη που έχει φέρει πίσω ανθρώπους από τον θάνατο. Τότε ο Άδης φοβούμενος μην χάσει «την πελατεία» του ζήτησε από τον Δία να βάλει τάξη, ο οποίος κεραυνοβόλησε και θανάτωσε τον Ασκληπιό.
Τόση μεγάλη ήταν η πίστη στον Θεό Ασκληπιό, ώστε τον ονόμαζαν «Σωτήρα» όπως αυτός αναγραφόταν σε νομίσματα και επιγραφές, αλλά και σε διάφορες πραγματείες περί αυτού. Από τον ρήτορα Αριστείδη λεγόταν για τον Ασκληπιό: «ό το πάν άγων και νέμων σωτήρ των όλων και φύλαξ των αθανάτων».
Βιογραφικά στοιχεία
Ο Ασκληπιός ήταν ένας θνητός και γενέτειρα του ήταν η Τρίκκη (Τρίκαλα Θεσσαλίας). Δεν ήταν ένας τυχαίος θνητός, αλλά ένας ηγεμόνας της Θεσσαλίας. Όλη η οικογένεια του, και φυσικά και ο ίδιος, συνδέονταν με την Ιατρική. Οι γιοι του, Μαχάονας και Ποδαλείριος, ήταν δεινοί θεραπευτές. Ο Μαχάονας, σύμφωνα με την προφορική παράδοση του Ομήρου, θεράπευσε τον Μενέλαο, όταν ο τελευταίος είχε τραυματιστεί σε μάχη κατά τον τρωικό πόλεμο, από το βέλος ενός Τρώα πολεμιστή.
Η σύζυγος του Ασκληπιού, Επιόνη, ανακούφιζε τον πόνο, η κόρη του, Υγεία, ήταν η θεά της υγείας, η κόρη του Πανάκεια, αντιπροσώπευε την ίαση και ο γιος του, Τελεσφόρος, την ανάρρωση. Πολύ αργότερα, ο Ασκληπιός γίνεται ήρωας και ημίθεος, ώστε αποκτά αμιγή θεϊκή υπόσταση μόνο τον 5ο π.Χ. αιώνα.
Κατόπιν της θεοποίησης του, φέρεται να γεννήθηκε από αθάνατο πατέρα και θνητή μητέρα. Ο Απόλλων ο θεός του φωτός, της ιατρικής και της μουσικής ερωτεύτηκε την Κορωνίδα, πριγκίπισσα της Θεσσαλίας.
Από τον ερωτά τους συνελήφθη ο Ασκληπιός, η Κορωνίδα όμως σύνηψε άλλη σχέση κατά την εγκυμοσύνη της και ο θυμωμένος θεός διέταξε την αδερφή του Αρτέμιδα να σκοτώσει την Κορωνίδα με τα χρυσά της βέλη, την τελευταία όμως στιγμή, έσωσε το μωρό το οποίο γεννήθηκε στο Δώτιο πεδίο. Ο Απόλλων έδωσε το όνομα Ασκληπιός στο βρέφος και το παρέδωσε στον Κένταυρο Χείρωνας στο Πήλιο.
Ο Χείρων του μετέδωσε όλη τη γνώση γύρω από την θεραπευτική, τα βότανα και τα θεραπευτικά ιάματα, αλλά γρήγορα ο Ασκληπιός προχώρησε ακόμη πιο πέρα στην θεραπευτική τέχνη προσφέροντας ενορατική ενδοσκόπηση και θεραπευτικά όνειρα στους θνητούς.
Στην παχιοχώματη, αλογοτροφούσα θεσσαλική γη, στα ορεινά ρυάκια και τις σπηλίες της μπορούμε να ανιχνεύσουμε το αιώνιο πνεύμα του Ασκληπιού. Μετά τον θάνατο του ο Ασκληπιός τιμήθηκε εξαιρετικά από τους ανθρώπους και αποθεώθηκε.
Μετά την άνοδο του στον Όλυμπο, οι θεραπευτικές δυνάμεις του Ασκληπιού εξαπλώθηκαν ακόμη περισσότερο. Άνθρωποι από όλο τον γνωστό τότε κόσμο επισκέπτονταν τα ιερά του («τα Ασκληπιεία»), αναζητώντας θεραπεία κυρίως μέσω των ονείρων.
Ασκληπιεία
Γύρω στα 300 Ασκληπιεία αναπτύχθηκαν στην Αρχαία Ελλάδα, κτισμένα σε προνομιούχες από φυσικής απόψεως θέσεις, κυρίως κοντά σε τρέχοντα νερά και ιαματικές πηγές.
Τα πιο σημαντικά από αυτά:
Το περίφημο Ασκληπιείο της Κω
Το Ασκληπιείο της Τρικκης (Τρίκαλα Θεσσαλίας), το Ασκληπιείο της Τιτάνης στην Σικυωνία, της Τιθορέας στην Φωκίδα, της Κω, των Αθηνών, Κνίδου Κεγχρεών, Μεγαλούπολης, Κυλλήνης, Δήλου, Ρόδου, Μήλου, Πειραιά, Κορίνθου.
Ήταν δομημένα ως ολόκληρα κτιριακά συγκροτήματα, περιλαμβάνοντας ναούς, μυστηριακούς χώρους, χώρους “εγκοίμησης”, κατοικίες και ξενώνες, γυμναστήρια και λουτρά, πολιτιστικά κέντρα, όπως τα θέατρα
Συνεπώς, τα Ασκληπιεία ήταν εστίες πολιτισμού. Στον χώρο διεξάγονταν ακόμη και αγώνες. Σήμερα σώζονται καλύτερα τα Ασκληπιεία της Επιδαύρου και της Κω.
Το σημαντικότερο ιερό του στην Επίδαυρο λειτούργησε από το 600 π.X. μέχρι και το 300 μ.X. Η δε θεραπευτική του παράδοση ανάγεται ήδη στο 1300 π.X. και συνεχίζεται μέχρι τον αφανισμό της περί το 600 μ.X. εξ αιτίας του εκχριστιανισμού της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.
Εγκοίμηση
Το είδος της θεραπείας που λάμβανε χώρα στα Aσκληπιεία ονομαζόταν «Εγκοίμηση». Τα Ασκληπιεία διοικούνταν από τον πρωθιερέα, ο οποίος ήταν γιατρός και θεραπευτής. Αυτός περιστοιχιζόταν από ανθρώπους ειδικούς στις μαλάξεις (μασάζ), στη γυμναστική και σε πολλές άλλες εργασίες.
Ο ασθενής κατέφτανε, λουζόταν στα λουτρά, τον αναλάμβαναν οι φυσιοθεραπευτές, και αν μπορούσε, γυμναζόταν και υποβαλλόταν σε δίαιτα και νηστεία. Ο ασθενής περίμενε έτσι κάποιες ημέρες κάνοντας την κατάλληλη δίαιτα και διαμένοντας στους ξενώνες του Ασκληπιείου.
Η γυμναστική λάμβανε χώρα στο Γυμναστήριο. Προετοιμαζόταν και η ψυχή του ασθενούς μέσα από θρησκευτικά μουσικά ακούσματα, στο ασκληπιείο δε υπήρχε το Ωδείο.
Ο εξαγνισμός του σώματος και της ψυχής αποτελούσε την κύρια θεραπεία, σε συνδυασμό με νηστεία, γυμναστική, αν ήταν δυνατόν, και θεραπευτικά βότανα. Την κατάλληλη ημέρα, την οποία έκριναν οι ιερείς-θεραπευτές του Ασκληπιού, ο ασθενής οδηγούνταν στο Άβατον ή στον θάλαμο της Εγκοίμησης.
Το κτίριο αυτό έχει έναν τμήμα του βυθισμένο-κτισμένο μέσα στη γη. Εκεί λαμβάνει χώρα η θεραπευτική ύπνωση. Οι ιερές αίθουσες φωτίζονταν με λυχνάρια γεμίζοντας τον χώρο με μυστηριακό φως.
Κατά την είσοδο του στο Άβατον ο ασθενής οδηγείτο σε έναν στενό θάλαμο σαν μήτρα. Εκεί θα περίμενε την νύχτα ή τις νύχτες της μεγάλης προσδοκίας. Κατά την διάρκεια του ύπνου του θα λάμβανε για ένα θεραπευτικό όνειρο –σύμβολο, την ‘επιφάνεια’ του θεού. Ο θεός άγγιζε ή περιποιούταν το πάσχον σημείο ή έδινε συμβουλές.
Την επομένη ακολουθούσε η παρέμβαση των γιατρών-θεραπευτών. Αναγνώριζαν τα συμπτώματα των ασθενειών, ερμήνευαν τα σχετικά με τη νυχτερινή εμφάνιση του θεού και έκαναν την διάγνωση, για να ακολουθήσει η θεραπεία. Έτσι επιτυγχανόταν η θεραπεία. Το Ασκληπιείο της Επιδαύρου είναι γεμάτο από αναθηματικές επιγραφές ευχαριστήριες και περιγραφικές της ίασης των ασθενών που θεραπεύτηκαν με την μέθοδο του Ασκληπιού.
Μέθοδος του Ασκληπιού – Ψυχοθεραπευτική οπτική

Το δόσιμό του Ασκληπιού από τον ισχυρότατο, αλλά ανεπαρκή γονέα, Απόλλωνα και με νεκρή την μητέρα άφησε ένα ανοιχτό τραύμα στον Ασκληπιό το οποίο έπρεπε να θεραπεύσει.
Το δε πλάσμα που περιέθαλψε, ανέθρεψε και καθοδήγησε τον Ασκληπιό στην ιατρική του ήταν ο Κένταυρος Χείρωνας, ο οποίος είχε την δική του πληγή. Άθελα του ο Ηρακλής τον είχε τραυματίσει κατά την σύγκρουση του με άλλους Κενταύρους για ένα αγγείο κρασί. Η πληγή του Χείρωνος δεν μπορούσε να θεραπευτεί, του προκαλούσε συνεχή πόνο.
Ο μέντορας, όπως και ο μαθητής, ήταν ένας πληγωμένος θεραπευτής. Ο θεραπευτής πρέπει να αναζητήσει την δική του θεραπεία στα θέματά του ώστε με αυτογνωσία να οδηγήσει κι άλλους στην δική τους θεραπεία.
Η μέθοδος Θεραπείας του Ασκληπιού αποτελεί στόχο και μοντέλο για κάθε ψυχοθεραπευτική εμπειρία: Με την καθοδήγηση και την μεσολάβηση του πνεύματος και συνοδεία της ψυχής, ο ικέτης βυθίζεται στην μήτρα του τραύματος, όπου εμφανίστηκε η αρχική πληγή που τώρα πυορροεί.
Εκεί ο ικέτης πρέπει να ψηλαφίσει, αποκαθάρει και εξαγνίσει. Με καθοδήγηση ο ικέτης θα βυθιστεί στην μήτρα της μητέρας Γης και μέσω της εγκοίμησης , θα λάβει την φροντίδα και το άγγιγμα της μέσω ονείρων-συμβόλων και την επιστροφή των πρωταρχικών αναζωογονητικών ενεργειών του πνεύματος.
Σε αυτή την διαδικασία βλέπουμε στοιχεία της σύγχρονης ψυχοθεραπευτικής πρακτικής. Αρχικά υπάρχει η πιεστική ανάγκη να βρεθεί θεραπεία. Ύστερα έρχεται η περίοδος φροντίδας και εξοικείωσης με το τραύμα μαζί με την προετοιμασία της ψυχής για την δύσκολη διαδικασία της ίασης.
Τέλος έρχεται το κάλεσμα για κάθοδο στο ασυνείδητο, στην μήτρα όπου το αρχικό τραύμα αναμένει θεραπεία. Ο Ασκληπιός αποσπάστηκε από την μήτρα της φονευμένης μητέρας του της Κορωνίδας. Οι ικέτες του έπρεπε να επιστρέψουν στην μήτρα της γης, ώστε να ξαναγεννηθούν μακριά από το τραύμα.
Το αρχέτυπο το Ασκληπιού ως μοντέλο ψυχοθεραπευτικής μεταμορφωτικής εμπειρίας διδάσκει ότι ο θεραπευτής θα πρέπει να γνωρίσει και περιποιηθεί το δικό του αρχικό τραύμα, να συνθέσει τα δώρα και τραύματα που του άφησαν οι δικοί του γονείς, να αναζητήσει μέντορες, να ξεπεράσει τους μέντορες του, να υποστηρίζει την καταβύθιση στην μήτρα της μητέρας γης, τόσο σαν συλλογικό ασυνείδητο, όσο και σαν φύση, να διατηρεί τον δικό του «ιερό» χώρο ανανέωσης και εσωτερικής ευθυγράμμισης.

Πηγή

Μετέωρα: Το μυστηριώδες δημιούργημα της φύσης!

Η δημιουργία των Μετεώρων αποτελεί ένα μυστήριο λόγω της μορφολογίας του γεωλογικού αυτού φαινομένου, που αν και έχει κατά καιρούς απασχολήσει πολλούς Έλληνες και ξένους γεωλόγους, δεν έχει ακόμη…ξεκάθαρα ερμηνευθεί.

Είναι ενδιαφέρον το ότι ούτε η Ελληνική Μυθολογία ούτε οι αρχαίοι Έλληνες αλλά και ούτε ξένος ιστορικός έχει αναφερθεί στο χώρο αυτό.

Από πού πήραν το όνομά τους
Το όνομα Μετέωρα αποδίδεται στον κτήτορα της μονής Μεγάλου μετεώρου, τον Άγιο Αθανάσιο τον μετεωρίτη, ο οποίος ονόμασε μετέωρο τον πλατύ Λίθο στον οποίο ανέβηκε πρώτη φορά το 1344.
Κάποια άλλη εκδοχή αποδίδει την ονομασία στην αστρονομία, όπου Μετέωρο ονομάζεται κάθε φωτεινό φαινόμενο που εμφανίζεται μέσα στην ατμόσφαιρα της Γης ως αποτέλεσμα της εισόδου σε αυτή κάποιου μετεωροειδούς, δηλαδή κάποιου βραχώδους σώματος που μπορεί να έχει μέγεθος από λίγα χιλιοστά έως αρκετά μέτρα. Και τα Μετέωρα μοιάζουν σαν να κρέμονται από τον ουρανό.
Πώς δημιουργήθηκαν
Σύμφωνα με τη θεωρία του Γερμανού γεωλόγου Φίλιπσον, που επισκέφτηκε την Ελλάδα στα τέλη του 19ου αιώνα, η δημιουργία αυτών των τεράστιων ογκολίθων οφείλεται σ΄ ένα δελτοειδή κώνο από ποταμίσιους ογκόλιθους και ασβεστολιθικά πετρώματα που για εκατομμύρια χρόνια χύνονταν σε θαλάσσια έκταση που κάλυπτε τότε τη Θεσσαλία.
Οι γεωλογικές μεταβολές των αιώνων ανύψωσαν και αποσφήνωσαν το τμήμα αυτό, όταν αποτραβήχτηκαν τα νερά στο Αιγαίο. Έτσι, αργότερα κατά την τριτογενή περίοδο που διαμορφώθηκαν οι αλπικές πτυχώσεις της οροσειράς της Πίνδου, αποκόπηκε αυτός ο κώνος από τη συμπαγή μορφή του δημιουργώντας επιμέρους μικρότερους, αυτοί που υφίστανται σήμερα, και ανάμεσά τους τη κοιλάδα του Πηνειού ποταμού. Λέγεται ότι στις κορυφές τους έχουν βρεθεί απολιθωμένα όστρακοειδή.
Οι επιβλητικές Μονές
Απορίας άξιο είναι το πώς χτίστηκαν οι 30 Μονές πάνω στους επιβλητικούς βράχους που η θέα τους, κόβει κυριολεκτικά την ανάσα.
Ο Άγιος Στέφανος, είναι ένα μοναστήρι, που ιδρύθηκε το 1400. Ο εποικισμός του βράχου ωστόσο, είναι πιθανότατα παλαιότερος. Μάλιστα μέχρι το 1927, σωζόταν και μια επιγραφή που υποδήλωνε σαν έτος ίδρυσης το 1192.
Κατά τον 19ο Αιώνα, ζούσαν εδώ περισσότεροι από 30 μοναχοί, ενώ το 1960, ήταν σχεδόν έρημη και μετατράπηκε το 1961 σε γυναικείο μοναστήρι. Αξίζει να δείτε είναι θρόνος του επισκόπου και τα γραφεία για τα υμνολόγια, τα οποία είναι διακοσμημένα με φίλντισι.
Η Μονή Βαρλαάμ είναι το μεγάλο Μετέωρο που ιδρύθηκε στα μέσα του 14ου αιώνα, και το μοναστήρι κατοικείται ακόμα. Μετά το θάνατο του πρώτου οικιστή, αφού έμεινε για λίγα χρόνια αχρησιμοποίητη, στη συνέχεια κατοικήθηκε εκ νέου. Η αρχική του κατασκευή πιθανολογείται ότι ξεκίνησε το 1518 και ολοκληρώθηκε το 1535.
Οι ιδρυτές του το σχεδίασαν προσαρμοσμένο στον κοινοβιακό τρόπο ζωής. Ένας ταξιδιώτης από το 1779 καταγράφει στο οδοιπορικό του, ότι από την κατασκευή του μοναστηριού, δεν έχει εισέλθει καμιά γυναίκα στο χώρο.
Τόπος προσευχής και απομόνωσης
Το άγριο και απροσπέλαστο τοπίο αποτέλεσε πρόσφορο χώρο για τους χριστιανούς ασκητές που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή σε χρονολογία που δεν είναι ακριβώς γνωστή.
Τα Μετέωρα, λόγω και της μορφολογίας τους, πρόσφεραν στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας ιδανικό καταφύγιο για το μοναχισμό και διέσωσαν μνημεία του πολιτισμού και έργα της μεταβυζαντινής τέχνης. Στις αρχές του 19ου αιώνα πολλά μοναστήρια λεηλατήθηκαν από το στρατό του Αλή Πασά.
Δίχτυα και τροχαλίες για την μεταφορά μοναχών και προμηθειών
Στη δεκαετία του 1920 λαξεύτηκαν κλίμακες και σήραγγες στους βράχους καθιστώντας τις μονές προσβάσιμες από το γειτονικό οροπέδιο κι έτσι η παραδοσιακή μέθοδος επικοινωνίας και ανεφοδιασμού τον μονών με ανεμόσκαλες, σκοινιά, τροχαλίες και καλάθια, σταδιακά εγκαταλείφθηκε.
Πριν από μερικά χρόνια γίναμε μάρτυρες της μεταφοράς ενός μοναχού κι ενός πολίτη, οι οποίοι χρησιμοποίησαν την τροχαλία για να φθάσουν από ένα Μετέωρο σε άλλο. Η εικόνα, μας σοκάρισε και μας προκάλεσε δέος…
Χαρακτηριστικό του φόβου, κατά την μεταφορά, είναι το απόσπασμα από το διήγημα του Χρ. Χριστοβασίλη, ο οποίος επισκέφτηκε τα Μετέωρα το Μάιο του 1897 και χρησιμοποίησε δίχτυ για να ανέβει στην Μονή:
Κάθισα μέσα στο δίχτυ ωχρός, άφωνος, σαν ν” ανέβαινα τα σκαλοπάτια λαιμητόμου. Όλο το αίμα μου εκείνη τη στιγμή είχε μαζευτεί στην καρδιά μου. Ήθελα να φωνάξω, να πεταχτώ έξω από το δίχτυ. Αλλά τα πόδια μου δεν είχαν δύναμη να κινηθούν…
Τα Μετέωρα σήμερα
Σήμερα τα Μετέωρα κατακλύζονται από πλήθος προσκυνητών που θαυμάζουν, το μοναδικό αυτό δημιούργημα της φύσης, αλλά και των ανθρώπων.
Από τα τριάντα Μοναστήρια που υπήρξαν ιστορικά, σήμερα λειτουργούν μόνο έξι, τα οποία από το 1988 περιλαμβάνονται στον κατάλογο μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO.
Δείτε επίσης: Μετέωρα: Ένας τόπος ενέργειας

Σφεντύλι: Το χωριό της Κρήτης που χάνεται σιγά-σιγά κάτω από το νερό [Εικόνες]

Χωρίς νερό, ρεύμα και τηλέφωνο ζουν οι 15 εναπομείναντες κάτοικοι του χωριού Σφεντύλι στην Χερσόνηση της Κρήτης. Εδώ και 14 χρόνια πλημμυρίζει σιγά-σιγά και θα χαθεί κάτω από το νερό, λόγω του φράγματος Αποσελέμη που κατασκευάστηκε στην περιοχή.
Το Σφεντύλι βρίσκεται εντός του ταμιευτήρα του φράγματος και κάτω από τη στάθμη πλήρωσης. Για το λόγο αυτό οι κάτοικοι του νησιού, εδώ και παρά πολλά χρόνια, έχουν αποζημιωθεί από το κράτος για τις περιουσίες τους, που θα χαθούν κάτω από το νερό.
Ωστόσο, οι κάτοικοι υποστηρίζουν ότι η πολιτεία έπρεπε να μεριμνήσει και  για την μετεγκατάσταση του οικισμού σε άλλη περιοχή, πράγμα το οποίο δεν έχει γίνει και έτσι και εκείνοι, σε πείσμα, αρνούνται να αποχωρήσουν από τον τόπο που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν.
Είναι χαρακτηριστικά τα λόγια μιας από τις κατοίκους, της κυρίας Ελένης: «Θα γενεί πόλεμος! Απο 'παέ θα μας επάρουνε ποθαμένους».
Η ιστορία του χωριού
Ο μικρός οικισμός Σφεντύλι βρίσκεται στο 37ο χιλιόμετρο της οδού Ηρακλείου-Λασιθίου και η αρχαιότερη μαρτυρία για την ύπαρξη του οικισμού χρονολογείται στο 1577, στον κατάλογο του Fr. Barozzi. Στην πρώτη τουρκική απογραφή (1671) ο οικισμός (Isfendil) έχει 9 φορολογούμενες χριστιανικές οικογένειες.
Στην απογραφή του 1881 ανήκε στο Δήμο Μοχού, το 1900 αναγράφεται στο Δήμο Λαγκάδας και από το 1920 στον αγροτικό Δήμο Ποταμιών, και στην κοινότητα Ποταμιών από το 1928. Η ονομασία του οικισμού είναι ανθρωπωνυμική.
Το οικογενειακό όνομα Σφενδήλος μαρτυρείται στην Κρήτη και ασφαλώς o πρώτος οικιστής του θα είχε αυτό το όνομα. Στα χρόνια της Βενετοκρατίας ήταν φέουδο της λατινικής επισκοπής Χερρονήσου ήδη από το 1248.

iefimerida

Σπάνιο θέαμα στον ουρανό του Ηρακλείου Κρήτης

Μία εντυπωσιακή εικόνα είχαν την ευκαιρία να αντικρίσουν στον ουρανό του Ηρακλείου Κρήτης οι κάτοικοι της πόλης, όταν μετά τις χθεσινές βροχοπτώσεις έκανε την εμφάνισή του διπλό ουράνιο τόξο.
Πρόκειται για ένα σπάνιο επιστημονικό φαινόμενο, όπου το εσωτερικό και επονομαζόμενο πρωτεύον ουράνιο τόξο είναι φωτεινότερο από το εξωτερικό, δευτερεύον ουράνιο τόξο.
Ιδιομορφία του φαινομένου είναι επίσης ότι τα χρώματα στα δύο ουράνια τόξα εμφανίζονται αντίθετα. Δηλαδή στο πρωτεύον ουράνιο τόξο, τα χρώματα ξεκινούν εσωτερικά από το ιώδες και καταλήγουν εξωτερικά στο ερυθρό.
Αντιθέτως, εξαιτίας διαδοχικών αντανακλάσεων στο δευτερεύον ουράνιο τόξο, εμφανίζεται εσωτερικά το ερυθρό χρώμα και φτάνει εξωτερικά στο ιώδες.

Πηγή

Ο Ομηρικός πόλεμος των άστρων

Στην “Ιλιάδα” του Ομήρου, οι μάχες μεταξύ Ελλήνων και Τρώων αντικατοπτρίζουν τις συγκρούσεις των άστρων και των αστερισμών, για την επικράτησή τους στον ουρανό.
Τι θα λέγατε  αν οι ομηρικοί ήρωες, εκτός από πλάσματα του μύθου και της ιστορίας, ήταν τα λαμπρότερα αστέρια του κάθε αστερισμού; Τότε η Ιλιάδα εκτός από έπος, θα ήταν και ένας αστρικός χάρτης, ο οποίος αφηγείται την απέραντη περιπέτεια του σύμπαντος.
Από την υπόθεση αυτή ξεκίνησαν οι συγγραφείς Φλόρενς και Kένεθ Γουντ, για να φτάσουν στο συμπέρασμα ότι η Ιλιάδα, εκτός από τη διήγηση ενός μεγάλου πολέμου που έγινε στο όνομα της ομορφιάς, είναι κι ένας αστρικός οδηγός, ένας ποιητικός κώδικας της αρχαίας γεωγραφίας, καθώς κι ένας αστρονομικός κατάλογος.
Εκ πρώτης όψεως, η ιδέα τους μοιάζει παράδοξη και υπερβολική. Κι όμως, πρόκειται για τα συμπεράσματα μιας έρευνας 40 χρόνων, που έρχεται να αποδείξει ότι η Ιλιάδα είναι μια αλληγορία του Σύμπαντος. Τα πορίσματα των ερευνών τους υπάρχουν στο βιβλίο Homer’s Secret Iliad (Η μυστική Ιλιάδα του Ομήρου).
Οι συγγραφείς του βιβλίου δεν είναι ακαδημαϊκοί ή επαγγελματίες αρχαιολόγοι. Αλλά μήπως ήταν αρχαιολόγος ο Ερρίκος Σλήμαν, ο οποίος, σε πείσμα των ειδικών, άρχισε ανασκαφές στο σημείο όπου πίστευε ότι βρισκόταν η αρχαία Τροία; Ή ο Βρετανός αρχιτέκτονας Μάικλ Βέντρις, ο άνθρωπος που αποκρυπτογράφησε τη Γραμμική B;
Συνεχιστές μιας παράδοσης
Ωστόσο, οι δυο ερευνητές δεν άρχισαν από το πουθενά. Συνέχισαν μια παράδοση την οποία ξεκίνησε η Έντνα Λάιτ, μητέρα της Φλόρενς Γουντ, της μιας εκ των δυο συγγραφέων της Μυστικής Ιλιάδας. Η γυναίκα αυτή ζούσε στο Κάνσας, το οποίο, σημειωτέον, βρίσκεται στον ίδιο γεωγραφικό παράλληλο με το Αιγαίο. Εκεί η Έντνα Λάιτ είδε για πρώτη φορά ένα σημάδι το οποίο παρέπεμπε στον αστρικό χάρτη της Ιλιάδας.
H Έντνα Λάιτ ήταν καθηγήτρια αγγλικής φιλολογίας. Φαίνεται όμως ότι δεν ήταν ο Σαίξπηρ που είχε καταλάβει το πνεύμα της, αλλά το παράδοξο, μαγικό μυστήριο των ομηρικών επών, τα οποία άλλωστε θυμόταν σχεδόν από μνήμης και διηγούνταν στα παιδιά της.

Η Ιλιάδα του Ομήρου εικονογραφημένη (493-508 μ.Χ.). Μάχη μεταξύ Ελλήνων και Τρώων. Άκρη αριστερά: ο Τεύκρος δέχεται συγχαρητήρια για τις επιτυχίες του από τον Αγαμέμνονα. Τη μάχη επιβλέπουν οι θεές Αθηνά, Ήρα και Ίριδα. Αμβροσιανή Βιβλιοθήκη του Μιλάνου.
«Διάβαζα και ξαναδιάβαζα τα δυο αυτά έπη… Κι όμως, κάθε φορά που τελείωνα την ανάγνωση, η αντίδρασή μου ήταν η ίδια: είχα την αίσθηση ότι ακόμη δεν είχα συλλάβει το νόημα…» γράφει η Έντνα στις σημειώσεις της. Ήταν, όπως έλεγε η ίδια, σαν να άκουγε τον ψίθυρο μιας μελωδίας που έσβηνε πίσω από μια μουσική κλιμάκωση, ή σαν να προσπαθούσε να δει τις αναπαραστάσεις ενός τεράστιου αλλά μακρινού πίνακα.
Έπειτα από πολλές παρατηρήσεις, πρόσεξε –σχεδόν κατά τύχη– μια ομοιότητα ανάμεσα στη μορφολογία του Παγασητικού Κόλπου, στο Βόλο, και στον αστερισμό του Πήγασου. Αυτή ήταν ίσως και η άκρη του νήματος για να ξεκινήσει τις υποθέσεις της γύρω από κάποια μεγάλα ερωτήματα τα οποία βασανίζουν ακόμη τους μελετητές της Ιλιάδας.
Η ταύτιση με τους αστερισμούς
Στα ομηρικά έπη υπάρχουν κάποια τμήματα που προβληματίζουν τους ερευνητές. Για παράδειγμα, η ραψωδία B της Ιλιάδας περιλαμβάνει έναν μακρύ κατάλογο των 29 στρατευμάτων των Αχαιών και των 16 στρατιών των Τρώων, που πήραν μέρος στον Τρωικό Πόλεμο: από πού έρχονταν και ποιοι ήταν οι επικεφαλής της κάθε στρατιάς.
Έχουν δοθεί κάθε είδους εξηγήσεις γι’ αυτόν τον ατελεύτητο κατάλογο που μοιάζει με δοκιμασία της μνήμης. H πρόταση της Έντνα Λάιτ ήταν ότι κάθε στρατιά είναι κι ένας αστερισμός, και ο στρατηλάτης της κάθε στρατιάς είναι το λαμπρότερο αστέρι του αστερισμού.

Μάχη μεταξύ Ελλήνων (δεξιά) και Τρώων (αριστερά) που φορούν φρυγικούς σκούφους. Η μάχη διεξάγεται υπό την εποπτεία των θεών (κέντρο). Αμβροσιανή Βιβλιοθήκη του Μιλάνου.
H επιλογή κάθε αστερισμού έγινε λόγω της ομοιότητάς του με τον τόπο από τον οποίο προέρχονταν οι στρατοί. Για παράδειγμα, οι Μυκήνες εκπροσωπούν τον αστερισμό του Λέοντος, η Σπάρτη τον αστερισμό του Σκορπιού και η Τροία τη Μεγάλη Άρκτο.
Η πτώση της Τροίας αναφέρεται στην πτώση της Μεγάλης Άρκτου από τη θέση της σαν δείκτης του βορρά για να περάσει σήμερα ο βορράς στη Μικρή Άρκτο.
Από την άλλη μεριά, ο Αχιλλέας, ο μεγαλύτερος ήρωας της Ιλιάδας, είναι ο Σείριος, το λαμπρότερο άστρο του ουρανού.
O Αγαμέμνων είναι ο αστραφτερός Βασιλίσκος, ή αλλιώς το Άλφα του αστερισμού του Λέοντος.
O Μενέλαος εκπροσωπεί τον Αντάρη, που ονομάζεται και “καρδιά του Σκορπιού”.
O Οδυσσέας είναι ο Αρκτούρος, το Άλφα (δηλαδή ο μεγαλύτερος αστέρας) του Βοώτη.
Κατά τον ίδιο τρόπο, και οι 73 αρχηγοί που κατονομάζονται στον Κατάλογο των Πλοίων τοποθετούνται στον ουράνιο αυτό χάρτη.

Ο Φοίβος-Απόλλων ως ακτινοβόλος Ήλιος. Δεξιά, ο Αχιλλέας, ο μεγαλύτερος ήρωας της Ιλιάδας. Αττικός αμφορέας του 5ου αι. π.Χ. Μουσείο Βατικανού. Photo: Μ. Τιβέριος.
H Έντνα κατέγραφε όλες τις παρατηρήσεις της και έπειτα τις έκρυψε σε μια κασετίνα από μαόνι. «Όταν εμείς τα παιδιά το πλησιάζαμε, ήταν έτοιμη να μας κόψει τα χέρια…», θυμάται η Φλόρενς Γουντ.
Όταν η Έντνα πέθανε, το 1991, το ζεύγος Γουντ θέλησε πρώτα να ζητήσει την άποψη των ειδικών, παρουσιάζοντας το τεράστιο υλικό σε ιστορικούς και αρχαιολόγους. Οι περισσότεροι όμως δεν δέχτηκαν καν να του ρίξουν μια ματιά. «Ποτέ δεν θα καταλάβω την παντελή απουσία περιέργειας αυτών των ανθρώπων…» λέει η Γουντ. H ιδέα ωστόσο τράβηξε την προσοχή της δρος Χέρτα φον Ντέτσεντ και των συναδέλφων της από το Πανεπιστήμιο της Φραγκφούρτης, οι οποίοι μελετούν το νόημα των ελληνικών μύθων.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η υπόθεση της Έντνα Λάιτ θα έβρισκε γόνιμη βάση στη λογική της ελληνικής μυθολογίας. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως οι Ολύμπιοι θεοί δεν ήταν τίποτε άλλο από τους γνωστούς πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος. Για παράδειγμα, ο Κρόνος, ο Δίας, ο Άρης, η Αφροδίτη και ο Ερμής αντιστοιχούν στα φερώνυμα αστέρια. Η Ήρα είναι η Σελήνη και ο Απόλλωνας ο Ήλιος.
Από την άλλη πλευρά, σε όλα τα έργα της πρώιμης αρχαιότητας συναντάμε κοσμολογικά στοιχεία. Μήπως η ίδια η Θεογονία του Ησίοδου δεν αρχίζει με μια μελέτη του σύμπαντος; Στην αρχή ήταν το Χάος, έπειτα εμφανίστηκε η Γαία και ο Ουρανός. (Γαία αποκαλούσαν οι αρχαίοι Έλληνες όχι τη Γη, όπως υποθέτουν πολλοί, αλλά το κέντρο του σύμπαντος· η Γη ονομαζόταν Εστία).

Οι συγκρούσεις μεταξύ Ελλήνων και Τρώων στη γη αντανακλούσαν αντίστοιχες συγκρούσεις και ανακατατάξεις στον ουρανό. Από την αρχέγονη ύλη ή Χάος, προέκυψε ο κόσμος (Ωραία Ελένη). Από την εικονογραφημένη Ιλιάδα του Ομήρου (493-508 μ.Χ.). Αμβροσιανή Βιβλιοθήκη του Μιλάνου.
Με το πρωταρχικό αυτό ζευγάρι, τη Γαία και τον Ουρανό, οι πρόγονοί μας αναφέρονταν σ’ εκείνη τη μακρινή εποχή κατά την οποία η ύλη ήταν ακόμη αδιαμόρφωτη μάζα. Τα στοιχεία της δεν είχαν ξεχωρίσει και δεν είχαν πάρει την ολοκληρωμένη μορφή τους (γη, νερό, αέρας, φωτιά, αιθέρας). Στο σύμπαν επικρατούσε ακινησία. Δεν υπήρχαν ήλιοι και παντού βασίλευε θλιβερή σιωπή. Δεν υπήρχε τίποτε άλλο παρά συγκεχυμένη ύλη.
Το ότι ο Ουρανός εκθρονίστηκε από τον γιο του, τον Κρόνο, είναι μια αλληγορία της στιγμής κατά την οποία η δημιουργός και κοσμογονική δύναμη του σύμπαντος εξασφάλισε τη ζωή και έδωσε στο σύμπαν τάξη και ομορφιά.
Και το ότι ο Κρόνος εκθρονίστηκε από τον Δία, τον βασιλιά των Ολύμπιων θεών, είναι δηλωτικό της περαιτέρω συνέχισης της δημιουργίας που φτάνει έως την εμφάνιση του ανθρώπινου είδους.
Οι ανθρώπινες ψυχές παρακάλεσαν τον δημιουργό να τις αφήσει να εκδηλωθούν. Και αυτός τους το επέτρεψε, δημιουργώντας τον κόσμο.
Αστρικοί συσχετισμοί
Η διαφορετική αυτή ερμηνεία των ομηρικών επών δεν ήταν άγνωστη στην αρχαιότητα. Στο έργο Ομηρικά προβλήματα, μια συλλογή αλληγοριών σε 79 κεφάλαια που φέρεται να έγραψε ο Ηράκλειτος από τον Πόντο, τον δεύτερο αιώνα μ.Χ., στο κεφάλαιο 65 γίνεται ένας παρόμοιος συσχετισμός.
Το βιβλίο της Φλόρενς και του Κένεθ Γουντ, βασισμένο στις σημειώσεις που η μητέρα της Φλόρενς, Έντνα, είχε καταχωνιάσει σε εκείνο το κουτί από μαόνι, αποτελεί μια προέκταση των Ομηρικών προβλημάτων. Ας θυμηθούμε ότι στην ιεραρχία της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας, έπειτα από τους θεούς και τους Τιτάνες, έρχονται οι ημίθεοι, και έπειτα οι ήρωες, οι οποίοι βρίσκονται ανάμεσα στους θνητούς και τους αθάνατους. Γιατί λοιπόν να μην έμεινε και για εκείνους λίγη χρυσή αστερόσκονη από την αύρα του Ολύμπου;

Η σύλληψη του κατασκόπου Δόλωνα από τον Διομήδη και τον Οδυσσέα. Από την εικονογραφημένη Ιλιάδα του Ομήρου (493-508 μ.Χ.). Αμβροσιανή Βιβλιοθήκη του Μιλάνου.
Οι δυο συγγραφείς παρατηρούν πως όταν ένας ήρωας σκοτώνεται σε μια μάχη, είναι επειδή το φως που εξέπεμπε το άστρο του ήταν δυνατότερο απ’ ό,τι εκείνου που τον σκότωσε. Έτσι, συσχετίζουν τις πληγές, τις ασπίδες, τα κράνη και τα άρματα των ηρώων με τη θέση τους μέσα στο σύμπαν. Για παράδειγμα, οι πληγές που υπέστησαν οι γιοι του Πριάμου –μια στο χέρι, μια στη ζώνη και μια στον ώμο– αντιπροσωπεύουν τα αντίστοιχα άστρα στον αστερισμό του Ωρίωνος, που είναι άλλωστε και ο αστερισμός της οικογένειας του Πριάμου.
Όλα αυτά ίσως τελικά να μην είναι παρά μια ακόμη ερασιτεχνική, πολύ ποιητική ανάγνωση των ομηρικών επών. Ίσως πάλι να κρύβουν λίγη από την αλήθεια. Πάντως όλοι συμφωνούν ότι τα ομηρικά έπη ήταν τα ευαγγέλια της ελληνικής παράδοσης, τα οποία λόγω του κύρους και της μεγάλης σοφίας που έκρυβαν μεταφέρθηκαν από στόμα σε στόμα μέχρι που κάποια στιγμή καταγράφηκαν στον πάπυρο.
Βέβαια οι χιλιετίες που μας χωρίζουν από την εποχή της αρχικής τους σύλληψης, είναι εκείνες ενός κόσμου διαφορετικού: ενός κόσμου όπου ο άνθρωπος δεν είχε λησμονήσει την αστρική του καταγωγή και δεν ήταν αποκομμένος από τις δυνάμεις του σύμπαντος. Γι’ αυτό το λόγο και στον κόσμο του Ομήρου η ερμηνεία του σύμπαντος έχει απομνημονευθεί μέσα από τους ήχους και τους ρυθμούς ενός τυφλού ποιητή, που ωστόσο ήταν ικανός να παρατηρεί τα αστέρια…

youmagazine

Η μυστική ιστορία του Παρθενώνα

Ο Παρθενώνας έχει κρυμμένα ακόμα πολλά μυστικά
Η ζωφόρος του Παρθενώνα απεικονίζει τη θυσία της κόρης του Ερεχθέως και όχι την πομπή των Μεγάλων Παναθηναίων, υποστηρίζει μια νέα έρευνα.
Εδώ και 230 χρόνια, η παράσταση που κοσμεί την 160 μέτρων ζωφόρο του Παρθενώνα, ενός κτίσματος με τη μεγαλύτερη επιρροή στην αρχιτεκτονική του δυτικού κόσμου, φαινόταν αρκετά απλή. Όλοι δέχονταν ότι απεικονίζει την πομπή των Μεγάλων Παναθηναίων που γίνονταν κάθε τέσσερα χρόνια προς τιμήν της θεάς Αθηνάς, στην οποία άλλωστε είναι αφιερωμένος ο Παρθενώνας.
Αλλά μια συγκλονιστική ανακάλυψη, σε συνδυασμό με τις μούμιες της Αιγύπτου, μετά από μελέτες που έγιναν πάνω στη ζωφόρο του Παρθενώνα, θέτει υπό αμφισβήτηση τις ιδέες που είχαμε έως τώρα γι’ αυτό το 2.500 ετών αρχιτεκτονικό αριστούργημα.
Αυτό υποστηρίζει η αρχαιολόγος και καθηγήτρια του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, Τζόαν Κόνελυ στο βιβλίο της The Parthenon Enigma (εκδ. Knopf).
Όπως αναφέρει η Κόνελυ: «Τώρα συνειδητοποιούμε ότι η ζωφόρος αφηγείται μια πολύ πιο τραγική ιστορία».

Η ζωφόρος αφηγείται μια πολύ πιο τραγική ιστορία – τη θυσία της κόρης του Ερεχθέα, προτείνει η καθηγήτρια του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης Τζόαν Κόνελυ.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.
Στην αρχαία Αίγυπτο, όταν οι φαραώ πέθαιναν ξεκινούσαν το ταξίδι τους στον άλλο κόσμο μέσα σε μια χρυσή σαρκοφάγο. Οι κοινοί θνητοί, πάλι, μουμιοποιούνταν με φθηνότερα υλικά, όπως για παράδειγμα ανακυκλωμένο πάπυρο, στον οποίο προηγουμένως μπορεί να υπήρχαν διάφορα γραπτά, συμπεριλαμβανομένων μεταφρασμένων κειμένων από τα ελληνικά.
Στις αρχές του 20ου αιώνα, ένας Έλληνας μελετητής, εξετάζοντας κομμάτια από πάπυρο σε μια από αυτές τις μούμιες, έκανε μια εκπληκτική ανακάλυψη: 250 σειρές από ένα χαμένο έργο του Ευριπίδη, τον «Ερεχθέα».
«Τελικά οι μούμιες καταλήγουν να είναι η καλύτερη πηγή χαμένων Ελληνικών κειμένων», λέει η Κόνελυ, η οποία σημειώνει ότι η ανακάλυψη της σαρκοφάγου που περιείχε το έργο είχε γίνει το 1901, αλλά η τεχνολογία για να αφαιρεθεί ο  πάπυρος, χωρίς να καταστραφεί η μούμια, δεν υπήρχε μέχρι το 1960.
Το έργο αφηγείται την ιστορία του Ερεχθέα, μυθικού βασιλιά της Αθήνας, ο οποίος «όταν έγινε η πρώτη εισβολή και πολιορκία της πόλης από τους βάρβαρους Θράκες, ζήτησε καθοδήγηση από το μαντείο των Δελφών και πήρε την απάντηση ότι έπρεπε να θυσιάσει τη μικρότερη κόρη του» προκειμένου να κερδίσει τη μάχη.
Η Κόνελυ έμαθε για πρώτη φορά για το έργο αυτό, το οποίο ήταν ιδιαίτερα δύσκολο να διαβαστεί γιατί ήταν σε αποσπασματικά ελληνικά και «οι λωρίδες από πάπυρο ήταν κομμένες σε σχήμα φτερών γερακιού», στη δεκαετία του 1990. Από τότε και με την πάροδο του χρόνου, είχε μια αποκάλυψη.
«Συνειδητοποίησα ότι ο Ευριπίδης μιλούσε γι’ αυτό που βλέπουμε στο μέσον της ζωφόρου του Παρθενώνα», λέει η Κόνελυ. «Απεικονίζει μια οικογένεια –τη  μητέρα, τον πατέρα και τις τρεις κόρες τους– η οποία ετοιμάζεται να θυσιάσει την μικρότερη κόρη. Απεικονίζει τη θυσία μιας παρθένας».
Να σημειωθεί, τέλος, ότι από το σύνολο της ζωφόρου σήμερα σώζονται 50 μέτρα, τα οποία εκτίθενται στο Μουσείο της Ακρόπολης, 80 μέτρα βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο (Ελγίνεια Μάρμαρα), ένας λίθος στο Μουσείο του Λούβρου και κάποια θραύσματα είναι διασκορπισμένα σε μουσεία στο Παλέρμο, στο Βατικανό, στη Χαϊδελβέργη, στη Βιέννη και στο Μόναχο.
Τα μυστικά του Παρθενώνα - Ντοκιμαντέρ

Η καταραμένη μαντική ικανότητα της Κασσάνδρας

Η Κασσάνδρα, αναφερόμενη και ως Κασάνδρα ή Αλεξάνδρα, είναι μία από τις πιο τραγικές μορφές της Ελληνικής μυθολογίας κόρη του βασιλιά της Τροίας, Πριάμου και της Εκάβης.
Την είχε αγαπήσει ο Απόλλωνας, και εκείνη του υποσχέθηκε να δεχτεί τον ερωτά του, φτάνει να την έκανε μάντισσα που να μη λαθεύεται ποτέ σε ό,τι προέλεγε. Όταν όμως εκείνος ανταποκρίθηκε στην επιθυμία της και την προίκισε με το χάρισμα της μαντικής, η Κασσάνδρα πάτησε την υπόσχεση της και αρνήθηκε να του δοθεί. Θυμωμένος ο θεός, επειδή δεν μπορούσε να πάρει πίσω ό,τι μια φορά είχε δώσει, την καταράστηκε να μην πιστεύει ποτέ κανείς άνθρωπος στις μαντείες της, όσο αληθινές και να είναι...
Ο απατημένος θεός, όταν η Κασσάνδρα αρνιέται να του χαριστεί, κρύβει την αγανάκτηση του και της γυρεύει να του επιτρέψει να τη φιλήσει μία μόνο φορά. 'Όταν εκείνη δέχεται, ο Απόλλωνας τη φτύνει στο στόμα και αφαιρεί με τον τρόπο αυτό κάθε πειθώ από τα λόγια της.
Υπάρχουν κάποια ερωτηματικά στην πράξη αυτή του θεού Απόλλωνα. Το σάλιο, όπως κάθε έκκριση του ανθρώπου, έχει, κατά την πρωτόγονη πίστη, την ικανότητα να μεταφέρει από το ένα πρόσωπο στο άλλο ορισμένες ικανότητες, όχι να τις εξουδετερώνει. Έπρεπε λοιπόν και εδώ ο θεός φτύνοντας στο στόμα της Κασσάνδρας να της μεταδίδει τη δική του μαντική τέχνη.
Μία δεύτερη παραλλαγή του Μύθου είναι ότι στην αρχική παράδοση, ο Απόλλωνας να ζητούσε από την κόρη να τον φτύσει αυτή στο στόμα,έτσι η Κασσάνδρα έχανε ό,τι είχε αποκτήσει λίγο πιο πριν. Ο Σέρβιος, ο μόνος που δίνει την παραλλαγή αυτή της Κασσάνδρας.
Η συμφωνία της Κασσάνδρας με τον Απόλλωνα, η αθέτηση της υπόσχεσης της και η τιμωρία της, αναφέρονται για πρώτη φορά από τον Αισχύλο. Στον Λυκόφρονα η ηρωίδα παρουσιάζεται φυλακισμένη από τον πατέρα της, που δεν βαστούσε να την ακούει να θρηνεί ακατάπαυτα και να προφητεύει χαλασμούς και θανάτους, είχε δώσει όμως εντολή στο φύλακά της να καταγράφει τα λόγια της.
Μία άλλη παράδοση ερμηνεύει αλλιώς την απόκτηση του προφητικού χαρίσματος από την Κασσάνδρα. Την Κασσάνδρα και τον 'Ελενο τους είχε γεννήσει η Εκάβη την ίδια μέρα. Όταν κάποτε οι γονείς γιόρταζαν τα γενέθλια των παιδιών τους στο ναό του Θυμβραίου Απόλλωνα, έξω από τις πύλες της Τροίας εκείνα, κουρασμένα όπως ήταν από τα παιχνίδια και τα τρεξίματα όλη μέρα, αποκοιμιούνται μέσα στο ιερό.
Οι δικοί τους, μεθυσμένοι ύστερα από την ολοήμερη διασκέδαση, όταν φτάνει η νύχτα, σηκώνονται και φεύγουν ξεχνώντας τα. Μέσα στο σκοτάδι έρχονται φίδια και γλείφοντας τα αυτιά των παιδιών, τους καθαρίζουν τα αισθητήρια, ώστε να μπορούν να ακούν μυστικές φωνές που οι άλλοι άνθρωποι δεν τις ακούν. Το άλλο πρωί αναζητούν τα χαμένα παιδιά οι γυναίκες του παλατιού και όταν τα βρίσκουν ζωσμένα από τα φίδια, βάζουν τις φωνές. Τρομαγμένα τα φίδια εξαφανίζονται σ' ένα άλσος από δάφνες εκεί κοντά.
'Έτσι τα δίδυμα αδέλφια βρίσκονται από τα παιδικά τους χρόνια κιόλας προικισμένα με το χάρισμα της μαντικής. Η Κασσάνδρα θα προέλεγε το μέλλον μετά από θεϊκή έμπνευση, όπως η Σίβυλλα και η Πυθία. Από την άλλη, ο Έλενος το έπραττε ερμηνεύοντας τις κινήσεις και τις κραυγές των πουλιών (οιωνοσκοπία).
Η κατάρα συνοδεύει την Κασσάνδρα σε όλη της τη ζωή. Κάθε τόσο προβλέπει καταστροφές για την πατρίδα της - όταν γεννιέται ο Πάρις, όταν οι γονείς του τον ξαναβρίσκουν, όταν ο Πάρις φεύγει για τη Σπάρτη, όταν οι Τρώες αποφασίζουν να σύρουν μέσα στο κάστρο τους τον Δούρειο 'Ιππο -, της μοίρας της όμως είναι κανένας να μη δίνει σημασία στα λόγια της.
Η πρώτη από τις συγκεκριμένες προφητείες της Κασσάνδρας που αναφέρονται από τις πηγές ήταν ότι ο Πάρις θα έφερνε καταστροφή στην πόλη, όταν αυτός επέστρεψε για πρώτη φορά στην Τροία, χωρίς να είναι γνωστή η πριγκιπική του ιδιότητα. Αργότερα, όταν έφερε και την Ωραία Ελένη στην πόλη, η Κασσάνδρα είπε πως η απαγωγή αυτή θα προκαλούσε τον αφανισμό της Τροίας, αλλά κανένας δεν την πίστευε.
Η Κασσάνδρα ήταν η πρώτη που γνώριζε ότι ο πατέρας της επέστρεφε από τον Αχιλλέα με τη σορό του Έκτορα. Η Κασσάνδρα και ο Λαοκόων προσπάθησαν με κάθε τρόπο να πείσουν τους Τρώες να μη βάλουν μέσα στην πόλη τον Δούρειο Ίππο. Η Κασσάνδρα τους είπε μάλιστα ότι το ξύλινο εκείνο άλογο ήταν γεμάτο με οπλισμένους εχθρούς, αλλά και πάλι δεν έγινε πιστευτή.

Μετά την άλωση της Τροίας, η Κασσάνδρα κατέφυγε στον ναό της Αθηνάς.Εκεί έφθασε ο Αίας ο Λοκρός, ο οποίος διέπρεψε στον πόλεμο εναντίον των Τρώων. Καθώς οι Αχαιοί ορμούν στο εσωτερικό της πόλης, ο Αίας μπαίνει στο ναό της Αθηνάς..
Εκεί η Κασσάνδρα που περιγράφεται από τον Όμηρο ως η «καλλίστην πασών» ζητά προστασία από τη θεά,από το ξόανό της, Ο Αίας την τράβηξε από τα μαλλιά, οπότε το άγαλμα σείστηκε από τη βάση του. Ο Αίας την ατίμασε μέσα στον ναό. Οι άλλοι Έλληνες που το είδαν αυτό αγανάκτησαν από τη φοβερή ιεροσυλία.
Το ατίμασμα της μάντισσας Κασσάνδρας κάνει το ξόανο της θεάς Αθηνάς να ζωντανεύσει και να στυλώσει τα μάτια της στον ουρανό. Οι Αχαιοί για να την εξευμενίσουν αποφασίζουν να προχωρήσουν στο λιθοβολισμό και το θάνατο του Αίαντα αφού δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να χάσουν την προστασία της θεάς.
Εκείνος όμως καταφέρνει προσωρινά να γλυτώσει με ικεσίες στο βωμό της Αθηνάς.
Μετά το τέλος του τρωικού πολέμου οι Λοκροί ξεκινούν το ταξίδι της επιστροφής στην πατρίδα. Η ακόλαστη όμως πράξη του Αίαντα δεν έχει ξεχαστεί από τη Θεά Αθηνά η οποία με κεραυνούς βυθίζει το πλοίο. Κατά την επιστροφή στην Λοκρίδα, ξέσπασε καταιγίδα κοντά στην Εύβοια και ο Αίας σώθηκε πάνω σε έναν βράχο λέγοντας προς τους θεούς ότι θα επιβιώσει παρά την θέληση τους. Τότε ο Ποσειδώνας προσβεβλημένος από την αλαζονεία του, διέλυσε τον βράχο με την τρίαινα του και ο Αίας χάθηκε.
Οι κατακτητές μοιράσθηκαν τις γυναίκες των ηττημένων, οπότε η Κασσάνδρα έπεσε στον κλήρο του Αγαμέμνονα, ο οποίος την ερωτεύθηκε σφοδρά. Είναι πιθανό ότι η Κασσάνδρα απέκτησε δύο γιους με τον Αγαμέμνονα, τον Τηλέδαμο και τον Πέλοπα.
Τελικώς η τύχη της ενώθηκε με τη δική του: όταν έφθασαν στις Μυκήνες δολοφονήθηκαν και οι δύο από την Κλυταιμνήστρα και τον Αίγισθο.
Στην Ιλιάδα η Κασσάνδρα μνημονεύεται ως μνηστή του Οθρυονέα από την Κάβησο, που, αντί για άλλες προσφορές στον Πρίαμο για να του δώσει την Κασσάνδρα, είχε υποσχεθεί να διώξει τους Αχαιούς από την Τροία, σκοτώνεται όμως, μόλις φτάνει, από τον Ιδομενέα. Παρουσιάζεται ακόμα στην τελευταία ραψωδία να βλέπει πρώτη τον Πρίαμο να γυρίζει από το στρατόπεδο των Αχαιών φέρνοντας πίσω το πτώμα του 'Εκτορα .
Τίποτα δεν δείχνει πως ο Όμηρος γνώριζε τις προφητικές ικανότητες της ηρωίδας. Και η Οδύσσεια, παρόλο που ομιλεί για τον τραγικό θάνατό της από το χέρι της Κλυταιμήστρας , δεν φαίνεται να ξέρει την Κασσάνδρα ως μάντισσα. Για πρώτη φορά στα «Κύπρια» τη βλέπουμε να κατέχει το χάρισμα της μαντικής, καθώς προειδοποιεί τον πατέρα της για τους κινδύνους που απειλούν την Τροία από την επίσκεψη του Πάρη στον Μενέλαο της Σπάρτης (Κύπρια, Πρόκλος 7).
Μεταγενέστερες μαρτυρίες (Απολλόδωρος, Επιτομή 5, 17) την παρουσιάζουν ναι παλεύει του κάκου να εμποδίσει τους Τρώες να πιστέψουν στον Σίνωνα και να μεταφέρουν τον Δούρειο 'Ιππο μέσα στο 'Ιλιο. Ο Πίνδαρος την ονομάζει μάντιν κόραν (Πύθια 11, 33).
Στη σύγχρονη εποχή έχουν επικρατήσει από τον παραπάνω μύθο, ιδίως μάλιστα στον ελληνικό πολιτικό λόγο, εκφράσεις όπως «θα διαψευσθούν οι ποικιλώνυμες Κασσάνδρες» ή «μην ακούτε τις Κασσάνδρες», κλπ.. Αυτές οι εκφράσεις είναι λογικά αναντίστοιχες προς τον αρχαίο μύθο, αφού όλες οι προφητείες της Κασσάνδρας αποδεικνύονταν αληθινές, ασχέτως εάν δεν τις πίστευαν όσοι τις άκουγαν.

logiosermis

Τα μυστηριώδη και εξωπραγματικά γλυπτά του Σανσεβέρο

Στη Νάπολη στο παρεκκλήσι τού Σανσεβέρο φιλοξενούνται κάποια παράξενα γλυπτά εξωπραγματικής πλαστικότητας και απαράμιλλου κάλλους.
Τα γλυπτά σμιλεύτηκαν τον 18ο αιώνα και είναι ένας άλυτος γρίφος για ερευνητές και ειδικούς επιστήμονες. Τα αγάλματα είναι κατασκευαστικά αδύνατον να πραγματοποιηθούν γιατί κυριολεκτικά υπερβαίνουν τις πλαστικές ιδιότητες τού μαρμάρου ή τις δυνατότητες των ανθρώπινων εργαλείων!
Και πράγματι, η σινδόνη του «Κεκαλυμμένου Χριστού» τού Τζουζέπε Σανμαρτίνο και το πέπλο τής «Σεμνότητας» τού Αντόνιο Κοραντίνι αποτελούνται ούτε λίγο ούτε πολύ από… διαφανές μάρμαρο! Κυριολεκτικά!
Μάρμαρο που σμιλεύτηκε σε πάχος μόλις 2-3 χιλιοστών! Ο επισκέπτης μένει άναυδος, στην ιδέα ότι κάθε ένα από αυτά τα αριστουργήματα, κατασκευάστηκε εξ’ αρχής από μάρμαρο. Αυτό φαίνεται αδιανόητο και στον πιο λογικό άνθρωπο!
Είναι αδύνατον η σμίλη και τα άλλα εργαλεία ενός γλύπτη, να περάσουν μέσα στις πολλές πτυχές που σχηματίζει το δίχτυ και να το δημιουργήσουν».
Κι όμως τα αγάλματα είναι εκεί. Υπάρχουν ως ζωντανή απόδειξη. Έχουν και ένα κοινό στοιχείο: οι γλύπτες που τα φιλοτέχνησαν δεν ήταν και τόσο διάσημοι ούτε διέθεταν κάποιες ξεχωριστές ικανότητες (που θα είχαν αποτυπωθεί και σε άλλα έργα τους). Και οι δυο τους όμως συνεργάστηκαν για την κατασκευή των γλυπτών με τον μεγάλο αλχημιστή Ραïμόντο Ντι Σάνγκρο, τον επονομαζόμενο «Πρίγκιπα τού Σανσεβέρο»!
Όπως δε φαίνεται να προκύπτει από την διασωθείσα συμβολαιογραφική πράξη που συνήφθη στις 25/11/1752 μεταξύ τού Ντι Σάνγκρο και τού Giuseppe Sanmartino, η μαρμάρινη, εξωπραγματικής πλαστικότητας σινδόνη που καλύπτει τον «Κεκαλυμμένο Χριστό» κάποτε υπήρξε… ένα κανονικό βαμβακερό σεντόνι, ένα πέπλο κυριολεκτικά «απολιθωμένο», το οποίο βάσει κάποιας παράξενης αλχημιστικής μεθόδου, μετατράπηκε σε ένα λεπτό στρώμα μαρμάρου αναμεμιγμένο με καρμίνιο! Δηλαδή κανονική μεταστοιχείωση! Και να ’ταν μόνο αυτό; Υπάρχει και μια άλλη απίστευτη δημιουργία τού διαβόητου αλχημιστή που προκαλεί σοκ:
«Δύο σιδερένιοι σκελετοί, ενός άνδρα και μιας γυναίκας που εκτός από τα σιδερένια οστά έχουν περιπλεγμένα γύρω τους με απίστευτη ακρίβεια το κυκλοφορικό σύστημα τού ανθρώπου, και αυτό όμως μεταλλικό!
Όποιος δει από κοντά το εκπληκτικό αυτό έργο, μένει έκθαμβος από την απίστευτη λεπτομέρεια με την οποία έχουν παρουσιαστεί όλες οι ανθρώπινες φλέβες και αρτηρίες! Ακόμη και οι μικρότερες και πιο ασήμαντες!
Αυτό που είναι πέραν πάσης αμφιβολίας είναι το ότι κανείς μεταλλουργός ή καλλιτέχνης, όση τέχνη και όσες γνώσεις ανατομίας και αν διαθέτει, δεν μπορεί ούτε σήμερα να κατασκευάσει ένα τέτοιο ακριβέστατο σιδερένιο αντίγραφο τού ανθρώπινου κυκλοφορικού συστήματος!»
«Ταυτόχρονα όμως ο παρατηρητής θα νιώσει μια ανατριχίλα, γιατί αισθάνεται ότι οι τρομερές φήμες που υπάρχουν για το συγκεκριμένo έργο, είναι αλήθεια… Τι λένε αυτές οι φήμες; Ότι ο τρομερός πρίγκιπας εισάγοντας στο αίμα κάποια αλχημιστική ουσία, μετέτρεψε σε σίδηρο το αίμα και τα οστά ενός αληθινού ανθρώπινου σώματος τού οποίου τα υπόλοιπα στοιχεία όταν έλιωσαν άφησαν το σιδερένιο ‘‘υπόλοιπο” που βλέπουμε σήμερα!».

Σύμφωνα δε με τον θρύλο, ο «Πρίγκιπας τού Σανσεβέρο» ο οποίος «στην εποχή του θεωρήθηκε ένας σκοτεινός μάγος που προκαλούσε τρόμο στις λαϊκές μάζες, αναζητούσε είτε ‘‘εθελοντές” είτε έβρισκε σώματα πολύ πρόσφατα πεθαμένων ανθρώπων και ασκούσε πάνω τους την τέχνη του!»
Υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις, ότι κατά την κατασκευή τους, εφαρμόστηκαν μέθοδοι που δεν είμαστε σε θέση να αναγνωρίσουμε και να εξηγήσουμε σήμερα.
Ωστόσο, εύλογα θα αναρωτηθεί κάποιος, μήπως υπάρχουν τρόποι επέμβασης στην ύλη, που διαφεύγουν (ή αποσιωπώνται) από τη σημερινή κατεστημένη επιστήμη...
Όταν ο νους συνέλθει από το πρώτο σοκ, καθώς αντικρίζει αυτά τα απίστευτα «αγάλματα», έχει δύο επιλογές:

• Να απωθήσει, ή να ερμηνεύσει όπως-όπως αυτό που βλέπει, προστατεύοντας από την κατάρρευση το σύστημα λογικής του...
• Ή να δεχθεί ότι ο φοβερός Πρίγκηπας του Σανσεβέρο μπορούσε πράγματι να μετατρέπει σε μάρμαρο όποια ύλη ήθελε, όπως ρητά λέει το καταπληκτικό συμβόλαιο που έχει διασωθεί και περιέχει μάλιστα και την αλχημιστική συνταγή που χρησιμοποίησε...

Στην πρώτη περίπτωση, ο επισκέπτης, αποχωρεί «ασφαλής», αλλά με ένα μεγάλο ερωτηματικό να πλανάται βαθιά μέσα του.
Στη δεύτερη, νιώθει την επιθυμία να «βουτήξει» στα βαθιά νερά της αλχημείας και των τρομερών γνώσεων που κάποιοι τις κράτησαν μακριά από το κοινό, ως επτασφράγιστο μυστικό, εξασφαλίζοντας έτσι εξουσία και δύναμη για τον εαυτό τους και μόνο...

Στα υπόγεια εργαστήρια του παλατιού του, ο Ραïμόντο Ντι Σάνγκρο Σανσεβέρο στο Largo San Domenico Maggiore, αφοσιώθηκε σε πειράματα σκοτεινά και παράξενα, στα πιο διαφορετικά πεδία των επιστημών και των τεχνών.
Από τη χημεία και την υδροστατική, ως την τυπογραφία και την μηχανική, πέτυχε καταπληκτικά αποτελέσματα και χαρακτηρίσθηκε «καταπληκτικός» από τους συγχρόνους του. Ωστόσο, όλοι φάνηκαν πάντοτε εξαιρετικά απρόθυμοι να αποκαλύψουν τα «μυστικά» του και τις λεπτομέρειες για τις εφευρέσεις του.
Ο πρίγκιπας μιλούσε πολλές ευρωπαϊκές γλώσσες, όπως επίσης αραβικά και εβραϊκά. Κινήθηκε σε υψηλότερους κοινωνικούς κύκλους. Ήταν μεγάλος θαυμαστής του Leonardo da Vinci: του εφευρέτη, επιστήμονα και ζωγράφου, που ενδιαφέρθηκε για το ανθρώπινο σώμα, αλλά επίσης και για την αλχημεία, αν και δεν έγινε ποτέ σαφές κατά πόσον αυτός άσκησε την συγκεκριμένη τέχνη.
Στους επιστημονικούς κύκλους, ο Ραïμόντο Ντι Σάνγκρο Σανσεβέρο είναι γνωστός ως εφευρέτης: όντας ακόμη φοιτητής, εντυπωσίασε τους δασκάλους του με την κατασκευή ενός πτυσσόμενου μηχανισμού, σώζοντας έτσι μια σημαντική θεατρική παράσταση. Όπως ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι, είχε κι αυτός πάθος για τις πολεμικές μηχανές.
Είναι γνωστό ότι ο Ραïμόντο Ντι Σάνγκρο ήταν ηγετικό μέλος του Τεκτονισμού. Ήταν, στην πραγματικότητα, ο επικεφαλής της ναπολιτάνικης Μασονικής Στοάς, μέχρι που τον αφόρισε η Εκκλησία. Περιέργως όμως, ο Πάπας Βενέδικτος ο XIV ανακάλεσε πολύ σύντομα τον αφορεσμό του.
Για ορισμένους σχολιαστές, αυτό οφειλόταν στο γεγονός ότι ο Πάπας ανακάλυψε ότι όλες οι κατηγορίες εναντίον του πρίγκιπα ήταν προϊόν συκοφαντίας και φθόνου από τους εχθρούς και τους πολεμίους του.
Για άλλους, ήταν απλώς το αποτέλεσμα πολιτικών ελιγμών που εφάρμοζε ο ποντίφικας, ενώ για κάποιους τρίτους ήταν το αποτέλεσμα μιας σκοτεινής συμμαχίας που συνήφθη μεταξύ των δύο ισχυρών εκείνων ανδρών.
Ο Ντι Σάνγκρο παραδόξως επίσης συνδέεται με τον κόμητα Καλιόστρο (Cagliostro), άλλη μια αινιγματική φυσιογνωμία και έναν από τους πιο διάσημους Τέκτονες, ο οποίος σύμφωνα με την παράδοση ήταν εμπνευστής του.

Το 1790, μπροστά σε ένα δικαστήριο της ρωμαϊκής Ιεράς Εξέτασης, ο Καλιόστρο ισχυρίστηκε ότι όλες οι γνώσεις του σχετικά με την αλχημεία (αυτή ήταν η κατηγορία που τον βάραινε), προέρχονταν από «έναν πρίγκιπα ο οποίος είχε ένα μεγάλο πάθος για τη χημεία» και πως εκείνος τον είχε διδάξει, πολλά χρόνια πριν στη Νάπολη.
Οι δικαστές δεν τον πίστεψαν και δεν έδωσαν καμία βαρύτητα στα λόγια του. Εν τούτοις, κανένα στοιχείο σχετικά με αυτή τη δίκη δεν είναι διαθέσιμο! Όλα τα πρακτικά από τη δίκη χαρακτηρίστηκαν απόρρητα και μέχρι σήμερα παραμένουν εγκλωβισμένα στο εσωτερικό του Βατικανού…
Ο πρίγκιπας συνέχισε να πειραματίζεται στο κελάρι του παλατιού του, στο San Domenico Maggiore. Όμως οι φήμες για τα παράξενα πειράματα δεν μπορούσαν να καταλαγιάσουν. Ανησυχητικοί ψίθυροι έλεγαν πως ο πρίγκιπας κωδικοποιούσε την εργασία του με παράξενα σύμβολα.
Πιστεύεται μάλιστα ότι μέσα στην εκκλησία του Σανσεβέρο περιέχεται πράγματι μια κρυπτογραφημένη μασονική επιγραφή, ένα μήνυμα που πολλοί έχουν προσπαθήσει να ξεδιαλύνουν, πλην όμως ανεπιτυχώς.
Όταν εξετάζουμε το εκκλησάκι σήμερα, υπάρχουν ορισμένα χαρακτηριστικά που έχουν συμβολικές προεκτάσεις – πράγματα τα οποία εξηγούν οι ξεναγοί. Μερικά χαρακτηριστικά έχουν «διπλό entendre» (διπλή σημασία), που υποδηλώνουν ότι ο Ντι Σάνγκρο μπορεί να ήταν πράγματι γνώστης κάποιας απόκρυφης παράδοσης, αλλά οι ενδείξεις είναι σποραδικές και μερικές φορές αντιφατικές.
Στο τέλος της βόλτας στο εκκλησάκι, ο επισκέπτης οδηγείται κάτω σε ένα μικρό σπήλαιο. Τα αρχικά σχέδια δείχνουν ότι αυτό το δωμάτιο προοριζόταν για τον ενταφιασμό κάποιων ανθρώπων. Για άγνωστο λόγο όμως, το έργο δεν ολοκληρώθηκε.

Στο δάπεδο υπάρχει μια ορθογώνια μαρμάρινη πλάκα, φανερή ένδειξη ότι εδώ κάποτε είχε εναποτεθεί ο «Κεκαλυμμένος Χριστός» του Giuseppe Sanmartino. Ωστόσο εκεί μέσα, σε δύο γυάλινες προθήκες βρίσκονται οι παράξενοι σκελετοί ενός άνδρα και μιας γυναίκας. Φλέβες και αρτηρίες και των δύο αυτών ατόμων, παραμένουν απολύτως άθικτες!

Ο σκελετός της γυναίκας, φαίνεται να έχει τα μάτια άθικτα, σχεδόν γυαλιστερά, αλλά με μια πραγματικά τρομοκρατημένη έκφραση. Αλλά αυτό που είναι αξιοσημείωτο είναι οι φλέβες και τα εσωτερικά της όργανα, τα οποία λογικά θα έπρεπε να διαλυθούν αμέσως μετά το θάνατο. Αντ’ αυτού, παραμένουν σε άριστη κατάσταση αιώνες μετά.
Η καρδιά της διατηρείται ολόκληρη και μπορείτε να δείτε ακόμα και τα αιμοφόρα αγγεία μέσα στο στόμα της. Ήταν έγκυος και στην κοιλιά της, είναι ορατός ο πλακούντας από τον οποίο φαίνεται ο ομφάλιος λώρος που ένωνε το έμβρυο.
Πιστεύεται ότι χορηγήθηκε κάποιο είδος ενδοφλέβιας ένεσης με κάποια ουσία, η οποία κατά την είσοδό της στο κυκλοφορικό σύστημα, μπλοκάρισε τα αγγεία σταδιακά, μέχρι του σημείου που προκάλεσε και το θάνατο του θύματος. Σε αυτό το σημείο, η ουσία μπορεί να «μεταλλοποίησε» φλέβες και αρτηρίες, διατηρώντας τις, χωρίς αποσύνθεση.
Άλλοι αναφέρουν ότι η μέθοδος διατήρησης πραγματοποιήθηκε σε πτώματα, αλλά ωστόσο, το αίμα δεν ταξιδεύει σε ένα νεκρό σώμα, πολλαπλασιάζοντας έτσι το μυστήριο.
Εάν σε όλα αυτά προσθέσουμε και το όνομα του Αλχημιστή, το: di Sangro που ετυμολογικά τουλάχιστον παράγεται από το ισπανικό sangre (αίμα), και που παραπέμπει εύκολα σε προσωνύμιο ανθρώπου που ήξερε τα πάντα σχετικά με το αίμα και την κυκλοφορία του, τότε το μυστήριο όχι μόνο μεγαλώνει αλλά γίνεται και έντονα ανησυχητικό.
Αλλά αυτό δεν είναι και το μόνο πρόβλημα… Η σύριγγα που θα έπρεπε να πραγματοποιήσει την υποδόρια ένεση, εφευρέθηκε εκατό χρόνια αργότερα από έναν χειρουργό της Λυών, τον Carlo Gabriele Pravaz (1791-1853)!

Δεν είναι λοιπόν περίεργο που κουτσομπολιά και άγριες φήμες, ξέσπασαν στη θέα των συγκεκριμένων σκελετών. Κάποιοι ισχυρίστηκαν ότι ο Ραïμόντο Ντι Σάνγκρο «ήταν μάγος και διαβολικός αλχημιστής που άρπαζε ανθρώπους, με σκοπό να εκτελεί ειδεχθή πειράματα στους οργανισμούς τους».
Και κάτι τελευταίο: Υπάρχει μια μικρή "ανωμαλία" στον Χριστό που καλύπτεται με το πέπλο, καθώς πάνω από το ρουθούνι του, διακρίνεται μια μικρή εσοχή ως εάν η σινδόνη να έχει διηθηθεί από την ανάσα κάποιου που προσπαθεί να εισπνεύσει εναγωνίως αέρα. Αυτός που χρησίμευσε ως μοντέλο για τον Ιησού, ήταν ζωντανός, εκείνη τη στιγμή, προσπαθώντας να ανασάνει, ή νεκρός;

Ο πραγματικός Ιησούς εξαφανίστηκε από τον τάφο του - αλλά δεν είναι ο μόνος. Ο καθένας μπορεί ακόμη να δει την ταφόπλακα του πρίγκιπα στο παρεκκλήσι.
Πέθανε στις 22 Μαρτίου του 1771, «από μια ξαφνική ασθένεια που προκλήθηκε από τα πειράματά του». Κατά τη διάρκεια μιας μακράς νύχτας που πέρασε στο εργαστήριό του, εισέπνευσε κατά πάσα πιθανότητα, ή κατάπιε κάποια τοξική ουσία, η οποία όμως αυτή τη φορά απέβη φονική.
Η σαρκοφάγος του, ωστόσο, δεν περιέχει το σώμα του!!! Κάποιος το έκλεψε. Άγνωστο όμως γιατί…

Ανακαλύφθηκαν δύο νέα ποιήματα της αρχαίας ποιήτριας Σαπφούς!

Τα δύο ποιήματα ήρθαν στο φως όταν ο ιδιοκτήτης ενός αρχαίου φθαρμένου παπύρου, που χρονολογείται στον 3ο αιώνα μ.Χ., συμβουλεύτηκε το γνωστό μελετητή Dirk Obbink, για Ελληνική γραφή που διακρινόταν σε αυτόν.
Ο Δρ Obbink, παγκοσμίου φήμης παπυρολόγος, γρήγορα συνειδητοποίησε τη σημασία του παπύρου και ζήτησε από τον ιδιοκτήτη του άδεια να τον δημοσιεύσει.
Το άρθρο του, το οποίο περιλαμβάνει μεταγραφή των ποιημάτων θα δημοσιευτεί στο επιστημονικό περιοδικό Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik την ερχόμενη άνοιξη, αλλά η online έκδοση είναι ήδη διαθέσιμα.
Παρά τη φήμη της Σαπφούς στην αρχαιότητα και την τεράστια λογοτεχνική παραγωγή της, μόνο ένα πλήρες ποίημά της σώζεται σήμερα, μαζί με τμήματα τεσσάρων ακόμα. Ένα από αυτά ανακτήθηκε μόλις το 2004, πάλι από θραύσματα παπύρων. Η νέα ανακάλυψη του Δρ Obbink προσθέτει ένα πολύτιμο πλήρες 6ο ποίημα στο σώμα των σωζόμενων έργων της Σαπφούς.
«Η νέα Σαπφώ κόβει την ανάσα», είπε ο Albert Henrichs, καθηγητής του Χάρβαρντ ο οποίος εξέτασε τον πάπυρο με τον Δρ Obbink.
«Είναι ο καλύτερα διατηρημένος πάπυρος της Σαπφούς μέχρι σήμερα, με μόνο λίγα γράμματα που έπρεπε να αποκατασταθούν στο πρώτο ποίημα και ούτε μία λέξη υπό αμφισβήτηση. Το περιεχόμενό του είναι εξίσου συναρπαστικό». Βρέθηκε επίσης, ένα 7ο ποίημα σε χειρότερη κατάσταση.
O πάπυρος έχει μήκος 18,2 επί 10,8 εκατοστά. Τα 2 ποιήματα έχουν έκταση 20 σειρές και 9 σειρές, αντίστοιχα. Είκοσι δύο σειρές έχουν διατηρηθεί ακέραιες, ενώ λείπουν από 3 έως 6 γράμματα από την αρχή και το τέλος 7 σειρών. Ο πάπυρος χρονολογείται στον 3ο αιώνα μ.Χ., σχεδόν μια χιλιετία αφού προέγραψε η Σαπφώ.
Το 1ο (και πιο πλήρες) από τα 2 ανακτηθέντα ποιήματα, σημειώνει ο Καθ. Henrichs, μιλά για το Χάραξο και το Λάριχο, ονόματα που αρχαίες πηγές αποδίδουν σε δύο εκ των τριών αδελφών της Σαπφούς, αλλά ποτέ πριν δεν είχαν βρεθεί στα γραπτά της.
Το ποίημα αφορά την ανησυχία 2 ατόμων για την επιτυχία του τελευταίου θαλάσσιου ταξιδιού του Χάραξου. Ο ομιλητής -ίσως η ίδια η Σαπφώ, αν και οι αρχικοί στίχοι του ποιήματος που απουσιάζουν δεν το καθιστούν σαφές-, συμβουλεύει ότι μια προσευχή στην Ήρα θα ήταν ο καλύτερος τρόπος για να εξασφαλιστεί αυτή η επιτυχία και επεκτείνεται στη δύναμη των θεών να βοηθούν τους αγαπημένους τους. Η τελευταία στροφή του ποιήματος μιλά για το Λάριχο, κατά πάσα πιθανότητα το μικρότερο αδερφό της Σαπφούς, για τον οποίο ελπίζει ότι «θα γίνει άνδρας, απελευθερώνοντάς μας [την οικογένεια της Σαπφούς;] από την τόση στενοχώρια».
Μια οριζόντια γραμμή στον πάπυρο σημαίνει το τέλος του ποιήματος και την αρχή του επόμενου, το οποίο απευθύνεται στη θεά Αφροδίτη. Μόνο διάσπαρτες λέξεις από αυτό το δεύτερο ποίημα μπορούν να ανακτηθούν από τον πάπυρο, το οποίο γίνεται όλο και πιο δυσανάγνωστο προς το τέλος. Αν κρίνουμε από όσα είναι ήδη γνωστά για την ποίηση της Σαπφούς, το ποίημα αυτό μπορεί να αποτελεί ένα αίτημα για βοήθεια της Σαπφούς προς τη θεά Αφροδίτη στην κατάκτηση του αγαπημένου της (που μπορεί να είναι άνδρας ή γυναίκα).

Τα δύο ποιήματα μοιράζονται ένα κοινό μέτρο, τη λεγόμενη «σαπφική στροφή», μια μορφή στίχου που ίσως επινοήθηκε από την Σαπφώ και σήμερα φέρει το όνομά της. Συγκεκριμένα, οι στροφές αποτελούνται από τέσσερις σειρές η κάθε μία, με την 4η; να είναι σημαντικά πιο σύντομη από τις πρώτες 3.
Και τα 2 ποιήματα ανήκουν στο 1ο από τα 9 ποιητικά βιβλία της Σαπφούς και η ανάκτησή τους δίνει μια σαφέστερη εικόνα της δομής τους στους μελετητές. «Όλα τα ποιήματα του πρώτου βιβλίου της Σαπφούς φαίνεται να αφορούν:

1) την οικογένεια, βιογραφικά στοιχεία ή/και τη λατρεία, για τους ενήλικες,
2) το ανεκπλήρωτο πάθος για τους εφήβους, προσφέροντας ένα παράθυρο στην ενήλικη εμπειρία, μιας και η ποιήτρια φαίνεται να έχει ζήσει επανειλημμένα ανάλογες εμπειρίες στο παρελθόν» γράφει ο Δρ Obbink.

Η Σαπφώ έγραψε σε μια διάλεκτο της Ελληνικής γλώσσας που ονομάζεται Αιολική, σημαντικά διαφορετική ηχητικά και ορθογραφικά από την αττική που αργότερα καθιερώθηκε. Ο πάπυρος περιέχει μερικά σημάδια με τα οποία ένας γραφέας, κρίνοντας ότι η Αιολική Ελληνική μπορεί να μην ήταν γνωστή στους αναγνώστες, έκανε νύξεις για τη σωστή προφορά των λέξεων.
Το κείμενο του παπύρου αρχίζει ως εξής:

ἀλλ’ ἄϊ θρύληϲθα Χάραξον ἔλθην
νᾶϊ ϲὺµ πλέαι• τὰ µέν̣, οἴο̣µα̣ι, Ζεῦϲ
οἶδε ϲύµπαντέϲ τε θέοι• ϲὲ δ’̣ οὐ χρῆ
ταῦτα νόειϲθαι,
ἀλλὰ καὶ πέµπην ἔµε καὶ
πόλλα λί̣ϲϲεϲθαι̣ βαϲί̣λ̣η̣αν Ἤ̣ραν
ἐξίκεϲθαι τυίδε ϲάαν ἄγοντα
νᾶα Χάραξον,
κἄµµ’ ἐπεύρην ἀρτ̣έ̣µεαϲ• τὰ δ’ ἄλλα
πάντα δαιµόνεϲϲ̣ιν ἐπι̣τ̣ρόπωµεν•
εὐδίαι̣ γ̣ὰρ̣ ἐκ µεγάλαν ἀήτα̣ν̣
αἶψα πέ̣λ̣ο̣νται•
τῶν κε βόλληται βαϲίλευϲ Ὀλύµπω
δαίµον’ ἐκ πόνων ἐπάρ{η}`ω΄γον ἤδη
περτρόπην, κῆνοι µ̣άκαρεϲ πέλονται
καὶ πολύολβοι

Επιτάφιος του Σείκιλου: Ακούστε το αρχαιότερο παγκοσμίως γνωστό τραγούδι

Ύψιστη η θέση της μουσικής στην αρχαία ελληνική κοινωνία
Ο Σείκιλος έζησε στις Τράλλεις της Μικράς Ασίας κατά το 200 π.Χ.
Είναι γνωστός για το αρχαιότερο παγκοσμίως γνωστό τραγούδι, του οποίου σώζονται πλήρως και οι στίχοι και η μουσική.

Η μουσική στήλη
Ο Σείκιλος έγραψε το τραγούδι του μετά το 200 π.Χ. σε επιτύμβια κυλινδρική στήλη που έχει ύψος 40 εκατοστά και περιέχει στην κοινή ελληνική της ελληνιστικής εποχής ένα επίγραμμα δώδεκα λέξεων και ένα μέλος (τραγούδι) δεκαεφτά λέξεων μαζί με τη μουσική του.
Στην κορυφή της στήλης, το επίγραμμα αναφέρει τον άνθρωπο που το έγραψε, καθώς και το σκοπό για τον οποίο το έγραψε:

ΕΙΚΩΝ Η ΛΙΘΟΣ ΕΙΜΙ. ΤΙΘΗΣΙ ΜΕ ΣΕΙΚΙΛΟΣ ΕΝΘΑ ΜΝΗΜΗΣ ΑΘΑΝΑΤΟΥ ΣΗΜΑ ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΟΝ

(Εγώ η πέτρα είμαι μια εικόνα. Με έβαλε εδώ ο Σείκιλος ως διαχρονικό σήμα αθάνατης μνήμης).

Στη μέση υπάρχουν οι στίχοι του τραγουδιού μαζί με τα σύμβολα της μελωδίας, η οποία είναι του λεγόμενου φρυγικού τύπου:

ΟΣΟΝ ΖΗΣ ΦΑΙΝΟΥ, ΜΗΔΕΝ ΟΛΩΣ ΣΥ ΛΥΠΟΥ. ΠΡΟΣ ΟΛΙΓΟΝ ΕΣΤΙ ΤΟ ΖΗΝ, ΤΟ ΤΕΛΟΣ Ο ΧΡΟΝΟΣ ΑΠΑΙΤΕΙ

(Όσο ζεις λάμψε, καθόλου μη λυπάσαι. Για λίγο διαρκεί η ζωή, ο χρόνος καθορίζει το τέλος).

Ο «επιτάφιος» του Σείκιλου, σε αρχαιοελληνική μουσική σημειογραφία.
Στο κάτω μέρος της στήλης αναγράφεται η αφιέρωση ΣΕΙΚΙΛΟΣ ΕΥΤΕΡΠΗΙ (Ο Σείκιλος στην Ευτέρπη), αλλά δεν γίνεται κατανοητό εάν πρόκειται για τη σύζυγο, την ερωμένη, τη φίλη, την αδελφή ή την κόρη του, ή και απλώς την Μούσα της μουσικής.
Το μήνυμα αυτό αντιστοιχεί στο επικούρειο απόφθεγμα «όσο ζούμε πρέπει να χαιρόμαστε όπως οι θεοί» γιατί ο θάνατος είναι το τέλος και δεν υπάρχει συνέχεια. Εμφανώς επικούρεια είναι όλα τα αναφερόμενα συστατικά του μέλους: η ηδονή της ζωής, η αταραξία, καθώς και το τελικό όριο της ζωής, ο θάνατος.
Η επιτύμβια στήλη ανακαλύφθηκε το 1883 στην τουρκική πόλη Αϊδίνιο, όπως είναι το σύγχρονο όνομα των αρχαίων Τραλλέων.
Μάλιστα, κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής καταστροφής του 1922 η στήλη χάθηκε και πολλά χρόνια αργότερα ξαναβρέθηκε σε έναν κήπο τουρκικού σπιτιού.

Η ιδιοκτήτρια του σπιτιού είχε κόψει τη βάση της στήλης για να την χρησιμοποιήσει ως βάζο για λουλούδια. Σήμερα φυλάσσεται στο Εθνικό Μουσείο της Δανίας στην Κοπεγχάγη. Πιστά αντίγραφά του υπάρχουν σε διάφορα μουσεία.

Ποιο είναι το τελευταίο όνομα της Ελληνικής Μυθολογίας;

Ποιο είναι το τελευταίο όνομα της Ελληνικής Μυθολογίας;
Εδώ κυριολεκτούμε!.. Αλήθεια, μέσα στα τόσα και τόσα (δεκάδες, εκατοντάδες, ίσως και χιλιάδες) ονόματα που υπάρχουν μέσα στην Ελληνική Μυθολογία θα μπορούσαμε να φανταστούμε ότι τελευταίο στη σειρά έρχεται ο Ώτος;
Ας θυμηθούμε ότι η Ιφιμέδεια, που είχε ερωτευτεί τον Ποσειδώνα, συνήθιζε να περπατάει στην ακροθαλασσιά και να παίρνει με τα χέρια της κύματα και να τα ρίχνει στο στήθος της. Στο τέ­λος ο Ποσειδώνας υποχώρησε στον ερωτά της και της χάρισε δυο γιους, τον Ώτο και τον Εφιάλτη, οι οποίοι ήταν Γίγαντες!.. Διαβάστε το κείμενο!..
Είναι γεγονός ότι στις διάφορες Ελληνικές εγκυκλοπαίδειες ή στα διάφορα εγκυκλοπαιδικά λεξικά, αν αναζητήσουμε το λήμμα «Αλωάδες» θα διαβάσουμε για τον Ώτο τα εξής:

Αλωάδες (Άλωάδαι, ων). Το όνομα Αλωάδες δίνεται στους γιους που ο Ποσειδώνας απέκτησε από την Ιφιμέδεια, την κόρη του Τριόπα. Η Ιφιμέδεια ήταν παντρεμένη με τον Αλωέα, που ήταν γιος του Ποσειδώνα και της Κανάκης από το γένος του Δευκαλίωνα. Η Ιφιμέδεια, που είχε ερωτευτεί τον Ποσειδώνα, συνήθιζε να περπατάει στην ακροθαλασσιά και να παίρνει με τα χέρια της κύματα και να τα ρίχνει στο στήθος της.
Στο τέ­λος ο Ποσειδώνας υποχώρησε στον ερωτά της Ιφιμέδειας και της χάρισε δυο γιους, τον Ώτο και τον Εφιάλτη, οι οποίοι ήταν Γίγαντες. Κάθε χρόνο τα δυο παιδιά μεγάλωναν έναν πήχυ σε πλάτος και μια οργιά σε ύψος. Όταν έγιναν εννιά χρο­νών - είχαν πλάτος εννιά πήχεις (τέσσερα μέτρα περίπου) και ύψος εννιά οργιές (δεκαεπτά μέ­τρα) - αποφάσισαν να πολεμήσουν με τους θε­ούς.
Γι' αυτό έβαλαν την Όσσα επάνω στον Όλυμπο και το Πήλιο (πρώτη εικόνα) επάνω στα δυο αυτά βουνά απειλώντας να φτάσουν ως τον ουρανό. Έπειτα είπαν πως θα γέμιζαν τη θάλασσα με βουνά, για να την αποξηράνουν και πως θα έβαζαν τη θά­λασσα εκεί που ως τότε ήταν στεριά. Τέλος εξο­μολογήθηκαν τον ερωτά τους στις θεές- ο Εφιάλτης ήταν ερωτευμένος με την Ήρα, ο Ώτος με την Άρτεμη.
Εξοργισμένοι εναντίον του Άρη, ο οποίος είχε προκαλέσει το θάνατο του Άδωνη στο κυνήγι, φυλάκισαν το θεό μέσα σε ένα χάλκινο βάζο, αφού πιο πριν τον είχαν αλυ­σοδέσει. Τον άφησαν έτσι δεκατρείς μήνες, ως την ώρα που ο Ερμής κατάφερε επιτέλους να τον απελευθερώσει σε κατάσταση έσχατης εξά­ντλησης. Όλα αυτά τα αφύσικα κατορθώματα είχαν ως αποτέλεσμα να επισύρουν την τιμωρία των θεών επάνω στους δύο αδελφούς.
Άλλοτε διηγούνταν πως ο Δίας τους κεραυνοβόλησε και άλλοτε πως η Άρτεμη μεταμορφώθηκε σε ελάφι και μια μέρα, καθώς κυνηγούσαν στη Νάξο, ρί­χτηκε ανάμεσα τους. Μέσα στη βία τους να χτυ­πήσουν το ελάφι σκότωσαν ο ένας τον άλλον (δεύτερη εικόνα). Στον Άδη η τιμωρία τους εξακολούθησε. Τους έδεσαν με φίδια επάνω σε ένα στύλο, όπου ερχό­ταν να τους βασανίζει μια κουκουβάγια, που έκραζε αδιάκοπα.
Τους αποδίδουν την ίδρυση διάφορων πόλε­ων, του Αλωίου στη Θράκη, της Άσκρας στον Ελικώνα, όπου αυτοί καθιέρωσαν λατρεία στις Μούσες. Η παρουσία τους στη Νάξο την εποχή του θανάτου τους εξηγείται από μια αποστολή, η οποία τους είχε ανατεθεί από το θετό τους πα­τέρα, τον Αλωέα, και που σκοπό είχε την αναζή­τηση της μητέρας τους και της αδελφής τους Παγκράτιδας, που είχαν αρπάξει ο Σκέλλις και ο Κασσαμενός.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ:
Απολλόδ., Βιβλ. 1, 7, 4. Υγίν., Fab. 28. Σέρβ., Σχόλ. στον Βιργ., Αιν. 6, 582. Όμ., Ε 385 κ.ε. και Σχόλ. / λ 305 κ.ε. Πρβ. Α. Η. Krappe, στο 5/. Mat. St. Rel. 12., Βικιπαίδεια, Διάφορα εγκυκλοπαιδικά λεξικά.

Πηγή

Ο Ψηφιδωτός Χάρτης της Μάνταμπα - Ο παλαιότερος και φυσικά γραμμένος στα Ελληνικά

Η Μάνταμπα είναι περισσότερο γνωστή για τα ιστορικής σημασίας βυζαντινά μωσαϊκά της εποχής. Είναι ο ψηφιδωτός χάρτης στην εκκλησία του 19ου αιώνα, Ελληνική Ορθόδοξη του Αγίου Γεωργίου. 

Το ψηφιδωτό που ήρθε στο φως το 1864, ήταν κάποτε ένας σαφής χάρτης με 157 λεζάντες (στα Ελληνικά), όλων των μεγάλων βιβλικών τόπων από το Λίβανο προς την Αίγυπτο. Το ψηφιδωτό κατασκευάστηκε το 560μ.Χ. και περιείχε πάνω από 2 εκατομμύρια τεμάχια, μόνο το 1/3 του συνόλου τώρα διατηρείται.

Η Madaba, مادبا, είναι μια πόλη πρωτεύουσα της Ιορδανίας, η οποία έχει πληθυσμό περίπου 60,000. είναι η πέμπτη πλέον πυκνοκατοικημένη πόλη στην Ιορδανία. Είναι περισσότερο γνωστή για τη Βυζαντινή και τα Ουμαγιάδων ψηφιδωτά της, ιδίως με τον ψηφιδωτό χάρτη βυζαντινής εποχής- της Παλαιστίνης και του δέλτα του Νείλου. Το Μάνταμπα βρίσκεται 30 μίλια νότια-δυτικά της πρωτεύουσας Αμμάν.

Ο Χάρτης Madaba είναι ο παλαιότερος σωζόμενος χάρτης των Αγίων Τόπων και χρονολογείται στα μέσα του 6ου μ.Χ. αιώνα. Ανακαλύφθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα, κατά τη διάρκεια μιας ανασκαφής και την ανασυγκρότηση του ψηφιδωτού δαπέδου στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στο Madaba της Ιορδανίας. 
Το μωσαϊκό είναι ένας λεπτομερής χάρτης της Ιερουσαλήμ, όπως φάνηκε στο ύψος της βυζαντινής περιόδου. Ο χάρτης απεικονίζει την δομή διάσημης Παλιάς Πόλης, όπως την Πύλη της Δαμασκού, Πύλη Αγίου Στήβεν, τη Χρυσή Πύλη, την πύλη που οδηγεί στο όρος Σιών, η Ακρόπολη (Πύργος του Δαβίδ), η Εκκλησία του Παναγίου Τάφου, και η Cardo Maximus.

Τα πρώτα ψηφιδωτά βρέθηκαν, εντελώς κατά τύχη, κατά τη διάρκεια της οικοδόμησης των νέων μόνιμων κατοικιών με τετράγωνες πέτρες από τα παλιά μνημεία. Οι νέοι κάτοικοι της Madaba, έχοντας επίγνωση της σημασίας των ψηφιδωτών από τους ιερείς, φρόντισαν και διατηρούνται όλα τα ψηφιδωτά που ήρθαν στο φως.

Ο ψηφιδωτός χάρτης της Μάνταμπα ανακαλύφθηκε το 1896. Τα ευρήματα δημοσιεύθηκαν ένα χρόνο αργότερα. Η ανακάλυψη αυτή επέστησε στην πόλη την προσοχή των επιστημόνων σε όλο τον κόσμο.
Επίσης, επηρέασε θετικά τους κατοίκους οι οποίοι μοιράστηκαν το πάθος του Φ. Giuseppe Manfredi για τις προσπάθειες του οποίου οφείλουμε την ανακάλυψη των περισσοτέρων από τα ψηφιδωτά στην πόλη. Η Μάνταμπα έγινε η "Πόλη των Ψηφιδωτών» στην Ιορδανία.

Ο ψηφιδωτός χάρτης Madaba είναι ένας χάρτης της περιοχής, που χρονολογείται από τον έκτο αιώνα μ.Χ., και φυλάσσεται στο πάτωμα της Ελληνικής Ορθόδοξης εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου. Με δύο εκατομμύρια τεμάχια από χρωματιστές πέτρες, ο χάρτης απεικονίζει λόφους και κοιλάδες, χωριά και πόλεις στην Παλαιστίνη και το Δέλτα του Νείλου.
Το ψηφιδωτό περιλαμβάνει την παλαιότερη που σώζεται εκπροσώπηση της βυζαντινής Ιερουσαλήμ, που επισημαίνεται ως η «ιερή πόλη». Ο χάρτης παρέχει σημαντικές λεπτομέρειες, όπως μνημεία απο τον 6ο αιώνα, και τον Πανάγιο Τάφο σαφέστατα ορατό. Αυτός ο χάρτης είναι ένα κλειδί στην ανάπτυξη της επιστημονικής γνώσης σχετικά με τη φυσική διάταξη της Ιερουσαλήμ μετά την καταστροφή και την ανοικοδόμηση της το 70 μ.Χ..
Άλλα αριστουργήματα μωσαϊκό  βρέθηκαν στην εκκλησία της Παναγίας και των Αγίων Αποστόλων και το Αρχαιολογικό Μουσείο, που απεικονίζουν μια αφθονία λουλουδιών και φυτών, πουλιών και ψαριών, ζώα, εξωτικά ζώα, καθώς και σκηνές από την μυθολογία και τις καθημερινές επιδιώξεις του κυνηγιού, αλιείας και ιχθυοκαλλιέργειας . Εκατό άλλα ψηφιδωτά από το 5ο ως τον 7ο αιώνα βρίσκονται διάσπαρτα σε όλη Μάνταμπα.




.