Powered By Blogger

Πέμπτη 9 Ιανουαρίου 2014

Φαέθων - Ο αστροναύτης της απώτατης αρχαιότητας!


Πολλές αναφορές σε αρχαία κείμενα παραπέμπουν σε τομείς που έχουν να κάνουν με υψηλή τεχνολογία. Στον χώρο μιας τεχνολογίας αν όχι πολύ υψηλότερης από την σημερινή, τουλάχιστον ισάξιά της. Έτσι βλέπουμε τον θρυλικό Άργο να κατασκευάζει από το ιερό ξύλο που του έδωσε η Αθηνά την Αργώ, το πλοίο των Αργοναυτών, το οποίο είχε την ιδιότητα να μιλά, αλλά και να πετά!!!
Ακόμη βλέπουμε τον Υπερβόρειο Άβαρη να ίπταται πάνω σε ένα βέλος που του είχε χαρίσει ο Απόλλων, και να επισκέπτεται διάφορα σημεία της γης με σκοπό την ίαση ασθενών. Τον Τριπτόλεμο να διαδίδει την σπορά με το φλεγόμενο άρμα που επί τούτου είχε κατασκευάσει η θεά Δήμητρα και είχε δώσει στον Ελευσίνιο βασιλόπαιδα.
Άπειρες οι αναφορές σε παρόμοια γεγονότα πτητικών μηχανών υπάρχουν στην πλούσια ελληνική μυθολογία. Αναφορές που έχουν οδηγήσει, διόλου τυχαία βεβαίως, ερευνητές και συγγραφείς να κάνουν λόγο για έναν τεράστια εξελιγμένο πολιτισμό των προγόνων μας της απώτατης αρχαιότητας, ο οποίος μετά την καταστροφή που υπέστη και με την πάροδο των χιλιετηρίδων πέρασε στην παράδοση σαν θρύλος. Το ίδιο και οι πρωταγωνιστές εκείνων των επιτευγμάτων- κατορθωμάτων, οι ήρωες.
Ο Φαέθων συγκαταλέγεται και αυτός ανάμεσα στο πλήθος των περιπτώσεων των πτητικών φαινομένων της προϊστορίας. Ο θρύλος τον θέλει γιο του Ήλιου, που πήρε το άρμα του πατέρα του με αποτέλεσμα να κατακαύσει την γη. Μπροστά στον κίνδυνο του αφανισμού της ο Δίας τον κατακεραύνωσε .
Αποσυμβολίζοντας τον θρύλο του πολλοί ερευνητές τον κατατάσσουν στους αστροναύτες της εποχής των Θεών. Η παράδοση τον θέλει ακόμη ως εμπρηστή της γης, ως τυραννικό βασιλιά, αλλά και ως αποστάτη Άγγελο( Εωσφόρος).
« Φαέθων τον του πατρός άρμα ζεύξας, δια το μη δυνατός είναι κατά την του πατρός οδόν ελαύνων, τα επί της γης συνέκαυσε, και αυτός κεραυνωθείς διεφθάρει…» (Πλάτων, Τίμαιος, κεφ. Γ΄ εδαφ. 22, 6).
Και ο Γρηγόριος ο Θεολόγος στην πατρολογία του « περί φθόνου» λέγει για τον αποστάτη άγγελο Εωσφόρο: « … Ο μεγάλος αρχηγός των αγγέλων, ο ωραιότατος Εωσφόρος, πρώτος είδε το άρρητον φως της τρισηλίου θεότητας. Και εφαντάσθη ότι ήτο δυνατόν να γίνει όμοιος με τον Θεό. Τον Εωσφόρο τον σκότωσε η θεία Πρόνοια τιμωρώντας την έπαρσή του, και ο μεγάλος εκείνος άγγελος έγινε ο δαίμων της γης…» . « Φαέθων ηλίου παις πόθον εσχηκός παράλογον επιβήναι του πατρικού άρματος εκτινάσσεται παρά τον Ηριδανόν ποταμόν…», ( Παλαίφατος « περί απίστων», κεφ. ΧΙΙΙ).
Ο Νόνος στα «Διονυσιακά» του περιγράφει το γεγονός( τόμος Β΄ κεφ. 38, στιχ. 410-411), « Ζευς δε πατήρ κατεκρήμνισε ύψιστον αυτοκίλιστον, υπέρ ρόον Ηριδανόν.
Ενώ ο Ιέρων γράφει ότι ο Φαέθων έκαψε σε πολεμικές επιχειρήσεις εναντίον εχθρών, πολλές περιοχές της γης: « Ο επί Φαέθοντος εμπρησμός εν Αιθιοπία…».
Αλλά για τον εμπρησμό της Αφρικής από τον Φαέθοντα κάνει λόγο και ο Οβίδιος .
Ο Νόνος ακόμη στα «Διονυσιακά» του αναφέρει πως ο Φαέθων είναι εκείνος που πέταξε από τον Βόρειο πόλο στον Νότιο και από τον Βόρειο πόλο στην Αμερική. Επί λέξει λέει:
« … Παλινόσταιω δε πορείη εις Νότον εκ Βορρεάο, λοιπόν πόλον εις πόλον έστη… Εκ δε Κυθήρων έτραπε άρμα εις χθόνα Κύπρου…»
«… Φαέθων δε πόλον δινωτόν εάσας, εις Δύσιν έτραπε δίφρον…»
«… Εις Πάφον ουρανόθεν συν Κλημένη Φαέθοντα, συν ενδυμίωνι Σελήνη…»
«… Ζευς δε πατήρ, Φαέθοντα κατεστήριξεν Ολύμπω , Ηνίοχον επώνυμον…»
Ο Φαέθων λοιπόν κατά τον Νόνο φαίνεται να πετά από τον Βόρειο στον Νότιο πόλο, από τα Κύθηρα στην Κύπρο, και από το Βαλμπέκ του Λιβάνου προς την Πάφο της Κύπρου. Λόγω των μεγάλων του άθλων ο τότε κόσμος τον κατατάσσει στους ισόθεους άνδρες και συγκαταλέγεται στο Πάνθεο των Ολυμπίων Θεών ως Ηνίοχος του Διαστήματος.

Δέκα περίεργα αγωνίσματα του αρχαίου κόσμου


Μερικά από τα αγωνίσματα που ασκούνταν τότε υπάρχουν μέχρι και σήμερα
Οι αθλητικοί αγώνες αποτελούσαν έναν από τους πιο ενδιαφέροντες και πολυσύνθετους θεσμούς στην αρχαία Ελλάδα, καθώς επίσης και σε άλλους αρχαίους πολιτισμούς. Μερικά από τα αγωνίσματα που ασκούνταν τότε υπάρχουν μέχρι και σήμερα, ενώ άλλα μετεξελίχθηκαν ή… «εξαφανίστηκαν» εντελώς λόγω της βαρβαρότητάς τους.
Δείτε παρακάτω δέκα από τα πιο περίεργα, σκληρά (και βάρβαρα πολλά από αυτά) αγωνίσματα του αρχαίου κόσμου, όπως τα παρουσίασε σε δημοσίευμά της η ιστοσελίδα , todayifoundout.com:
Παγκράτιον: Αγώνισμα των αρχαίων Ελλήνων που συνδύαζε την πάλη και την πυγμαχία.
Υπήρχαν μόνο δύο κανόνες: οι αθλητές δε μπορούσαν να δαγκώνουν ο ένας τον άλλο και να… βγάλουν ο ένας τα μάτια του άλλου!
Δεν υπήρχε χρονικός περιορισμός ή διάρκεια στο αγώνισμα, εκτός από σπάνιες περιπτώσεις μετά από παρέμβαση διαιτητή.

Ο αγώνας διαρκούσε μέχρι ένας από τους δύο αθλητές να… εγκαταλείψει (με ανάταση του χεριού ή ενός δακτύλου), ή να… πεθάνει!
Η ονομασία του αγωνίσματος προέρχεται από τις λέξεις «παν» + «κρατείν», δηλαδή νικητής γινόταν αυτός που «κυριαρχεί απόλυτα».
Η μυθολογία θέλει το άθλημα να προέρχεται από το Θησέα, που επιστράτευσε συνδυασμό πάλης και πυγμής για να καταβάλει τον Μινώταυρο. Σύμφωνα με άλλη ανάλογη εκδοχή, ο Ηρακλής κατέβαλε με τον τρόπο αυτό το λιοντάρι της Νεμέας.
Με τις εκστρατείες του Μεγάλου Αλεξάνδρου το Παγκράτιο διαδόθηκε στην Ινδία. Πιστεύεται πως από εκεί έφτασε στις χώρες της Άπω Ανατολής και αποτέλεσε τον πρόγονο όλων των ανατολικών πολεμικών τεχνών, αναφέρει η Wikipedia.

Κονταρομαχία του ψαρά (Fisherman’s Joust): Φανταστείτε δύο ομάδες μέσα στις βάρκες τους να κωπηλατούν στο Νείλο και να προσπαθούν να… «τσακίσουν» η μία την άλλη με τα κουπιά και τα καμάκια τους.
Τους αγώνες παρακολουθούσαν συχνά οι Φαραώ και πολλές φορές οι αιματοχυσίες προσέλκυαν… κροκόδειλους και ιπποπόταμους μέσα στο νερό, οι οποίοι ρίχνονταν επίσης στη «μάχη»!

Ναυμαχίες: Οι Ρωμαίοι γέμιζαν αρένες με νερό, έβαζαν μέσα πλοία και… αναπαριστούσαν σπουδαίες ναυμαχίες. Πολλές φορές αυτές κατέληγαν σε αιματοχυσίες, με αιχμαλώτους πολέμου ή όσους είχαν καταδικαστεί σε θάνατο να αναγκάζονται να παλεύουν μεταξύ τους.

Venatio: Κυνήγι και δολοφονία άγριων ζώων. Οι Ρωμαίοι γιόρτασαν τα εγκαίνια του Κολοσσαίου ρίχνοντας στη «μάχη» σκλάβους απέναντι σε περισσότερα από 9.000 άγρια ζώα, τα οποία σκότωναν.
Βέβαια, δεν ήταν λίγες οι φορές που οι άνθρωποι είχαν την ίδια… μοίρα με τα ζώα, καθώς ρίχνονταν στην αρένα χωρίς όπλα απέναντι σε πεινασμένα λιοντάρια ή αρκούδες. Οι άγριες εκτελέσεις ήταν μια μορφή «διασκέδασης» για το λαό.

Μάχη με ξύλα (Nguni Stick Fighting): Είναι ένα αγώνισμα που ασκείται ακόμη και στις μέρες μας. Οι Ζουλού ρίχνονταν στη μάχη χρησιμοποιώντας δύο ξύλινες ράβδους, η μία για άμυνα ή άλλη για επίθεση.
Παρότι οι μάχες κατέληγαν σπάνια σε θάνατο, οι συμμετέχοντες τραυματίζονταν σοβαρά και αποκτούσαν σημάδια και ουλές, οι οποίες όμως ήταν τα «παράσημα» τους.

Φλεγόμενο χόκεϊ επί χόρτου (Pelota Purepecha): Θα μπορούσε να το αποκαλέσει κανείς και χόκεϊ επί χόρτου για… πυρομανείς. Στον αρχαίο μεσοαμερικανικό πολιτισμό υπήρχε ένα αγώνισμα, στο οποίο οι αθλητές χρησιμοποιούσαν μια φλεγόμενη μπάλα.

Κλωτσιές στην κνήμη (Shin Kicking): Στο αγώνισμα αυτό συμμετείχαν δύο αθλητές. Οι αντίπαλοι κρατούσαν ο ένας τον άλλο από το λαιμό και προσπαθούσαν να κλωτσήσουν ο ένας τον άλλο στην κνήμη.
Νικητής ανακηρυσσόταν εκείνος που έριχνε τον αντίπαλο στο έδαφος. Στις μέρες μας υπάρχει μέχρι και παγκόσμιο πρωτάθλημα Shin-Kicking.

Άλματα επάνω από καμήλες (Camel Jumping): Οι άνδρες της αρχαίας φυλής Zaraniq της Υεμένης συνήθιζαν να πηδούν επάνω από καμήλες. Όσο πιο πολλές, τόσες περισσότερες οι πιθανότητες να ανακηρυχθείς νικητής.

Pato: Το επίσημο άθλημα της Αργεντινής αρχικά παιζόταν με μια ζωντανή… πάπια. Μετά από αρκετές κυβερνητικές παρεμβάσεις οι συμμετέχοντες δέχτηκαν να χρησιμοποιούν αντί για πάπιες, μπάλες. Πρόκειται για ένα αγώνισμα που συνδυάζει το έφιππο πόλο και το μπάσκετ.

Buzkashi: Το εθνικό σπορ του Αφγανιστάν είναι κάτι σαν έφιππο πόλο και σε αυτό συμμετέχουν αρκετοί παίκτες, οι οποίοι δίνουν σκληρή μάχη με το πτώμα μιας… αποκεφαλισμένης κατσίκας.

Η Aκρόπολη το 1834 όπως την είδε ο Γάλλος περιηγητής Thomas Abbet - Graccet


Η Ακρόπολη διαχρονικά, αποτέλεσε πάντοτε μαγνήτη για όλους τους επισκέπτες της Αθήνας, πολλοί από τους οποίους την ζωγράφισαν ή έκαναν σχέδια για σπουδαίες γκραβούρες, ενώ άλλοι μας έδωσαν λεπτομερείς περιγραφές του σπουδαιότερου μνημείου της κλασσικής Αρχαιότητας.
Ο Thomas Abbet- Graccet υπήρξε σημαντικός Γάλλος λόγιος και περιηγητής του 19ου αιώνα. Περί το έτος 1900, βρέθηκαν επιστολές που είχε στείλει στον κόμη Durcis,με σημαντικές πληροφορίες για γεγονότα της εποχής του και για περιοχές με ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Επρόκειτο μάλλον για αντίγραφα επιστολών του, αλλά αυτό δεν μειώνει καθόλου τη σημασία τους. Σε μία από τις επιστολές αυτές, περιγράφει την επίσκεψή του στην Ακρόπολη στις 11 Δεκεμβρίου του 1834.
Η εικόνα που δίνει, έχει την αξία της, για να κατανοήσουμε σήμερα, με τόσα σημαντικά έργα που έγιναν, την κατάσταση του σημαντικού αυτού βράχου για τον παγκόσμιο πολιτισμό, λίγα χρόνια μετά την διεξαγωγή του απελευθερωτικού αγώνα του 1821 και δημιουργία του νέου Ελληνικού κράτους. Η επιστολή του αυτή δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Αρμονία» το 1901.
Αξίζει να αναφέρουμε πως κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα ο Thomas Abbet- Graccet είχε την ευκαιρία να συναντηθεί δύο φορές με τον ίδιο τον βασιλέα Όθωνα, με τον οποίο μάλιστα και την ακολουθία του ανέβηκαν και στην Ακρόπολη. Η εντύπωση πάντως που του προκάλεσε ο νεαρός τότε βασιλεύς, δεν ήταν καλή. Γράφει μεταξύ άλλων ο Γάλλος περιηγητής:
«Λυπούμαι, διότι άλλως είχον φαντασθεί τον πρώτον βασιλέα της Ελλάδος και έσχον την πικρίαν της διαψεύσεως ή τω όντι ο νεανίας ούτος δεν είναι κατάλληλος δια τον αρτιπαγή Eλληνικόν θρόνον και η έμφυτος εις πάντα άνθρωπον αίσθησις της ικανότητος του άλλου με προειδοποιεί περί τούτου».
Πάντως παραδεχόταν ότι ο Όθωνας κατέβαλε φιλότιμες προσπάθειες για την εκμάθηση της γλώσσας των υπηκόων του. Οι δε παλαιοί οπλαρχηγοί εξέφραζαν τη χαρά τους όταν έβλεπαν τον νεαρό βασιλέα να φοράει φουστανέλα. «Παρετήρησα δε πολλούς Ελληνικούς οφθαλμούς δακρύοντας επί τη θέα του βασιλέως φέροντος την λευκήν φουστανέλλαν…».
Το απόγευμα της ίδια μέρας συνάντησε το Γάλλο πρεσβευτή στην Αθήνα, ο οποίος συμφώνησε μαζί του και πρόσθεσε: «Πολύ φοβάμαι μη η ζωηρά νεανική φαντασία του βασιλέως κακόν μάλλον προξενήση εις την μικράν χώραν».
Αναφερόμενος στην άνοδο στην Ακρόπολη, έγραφε ότι σ’ αυτήν οδηγεί «οδός τραχεία» αλλά γραφικότατη. Στις δύο πλευρές της υπήρχαν ακόμα το 1834 τουρκικά πρατήρια. «Η Ακρόπολις δε, φαίνεται εισέτι κεκαλυμμένη υπό σωρών αθλίων οικίσκων,οίτινες εχρησίμευον εις τους τούρκους φύλακας και υπό σωρούς χωμάτων, άτινα εκάλυψαν τον απορρώγα βράχον».
Ο Γάλλος περιηγητής είχε παρατηρήσει ακόμα, ότι υπήρχαν στα Προπύλαια αποθήκες των Τούρκων «δια την κατασκευήν των οποίων εγένετο ασυνείδητος χρήσις πολυτίμων λειψάνων»!!!
Στον πρώτο τοίχο,που συνάντησε επάνω στο βράχο, είδε ενσωματωμένη ενεπίγραφη πλάκα με θαυμάσια γλυπτά σχέδιο. Όπως μάλιστα τον διαβεβαίωσε ο γραμματέας της Γαλλικής πρεσβείας Σαβινύ, ολόκληρα φορτία λίθων είχαν μεταφερθεί κάτω από τον βράχο της Ακρόπολης, τεμαχίσθηκαν και χρησίμευσαν σαν οικοδομικό υλικό για τα σπίτια των Τούρκων.
Ανάμεσα από τις τουρκικές αποθήκες, οι οποίες τότε είχαν αρχίσει να κατακρημνίζονται,έβλεπε ο επισκέπτης στο δρόμο που οδηγούσε στον Παρθενώνα, τεμάχια τηλεβόλων και ογκώδη βλήματα.
Το αριστούργημα του Ικτίνου -έγραφε ο Thomas Abbet Graccet- εσυλήθη υπό των Τούρκων, οίτινες μετέβαλον αυτό αναλόγως των περιστάσεων· άλλοτε μεν εις πυριτιδαποθήκην, άλλοτε δε εις τζαμίον. Εκ της τελευταίας ταύτης χρήσεως διεσώθη ήδη, υψών την αιχμήν του υπεράνω του αετώματος, μιναρές φέρων καταφανώς τα ίχνη προηγηθείσης πυρκαϊάς. Τα εσωτερικά τοιχώματα του Παρθενώνος φέρουσιν εισέτι εικόνας χριστιανικάς της εποχής, καθ ήν ο Παρθενών είχε μεταποιηθεί εις ναόν της Παναγίας.
Μίαν των εικόνων τούτων καλύτερον των άλλων διατηρηθείσαν αποκατέστρεψαν οι τούρκοι παραδίδοντες την Ακρόπολιν». Στη συνέχεια της αφήγησής του, ρίχνει και μια «σπόντα» στον Έλγιν, χωρίς να τον κατονομάζει. Υπογραμμίζει συγκεκριμένα ότι είναι ανυπολόγιστη η καταστροφή του μνημείου, από τον χρόνο, τις διάφορες περιπέτειες και την σύληση, στις θαυμάσιες μετώπες του ναού (πρόκειται για τα μάρμαρα που βρίσκονται έκτοτε στο Βρετανικό Μουσείο). Παρά τα όσα πήρε ο Έλγιν, το 1834 υπήρχαν ακόμα πεταμένα στο χώμα τεμάχια γλυπτών.
Παρατήρησε μάλιστα ο Γάλλος,στον κορμό ενός αγάλματος άριστης τέχνης, περίπου 20 σημάδια από σφαίρες, γιατί οι Τούρκοι το χρησιμοποιούσαν για άσκηση σκοποβολής!!! Σωρούς πλακών και τεμάχια μαρμάρων, είδε εξάλλου μπροστά στο ναό της Απτέρου Νίκης.
Και ενώ παρακολουθούσε τις εργασίες της αποκάθαρσης του μνημείου από χώματα και πέτρες, δύο εργάτες του έφεραν και του έδειξαν ένα μικρό ακέφαλο αγαλματίδιο ωραίας τέχνης.
Το Ερεχθείον αριστερά του Παρθενώνα, μόλις που φαινόταν κάτω από τους σωρούς χωμάτων,που τους συγκέντρωσαν οι Τούρκοι για καλύτερη άμυνα. Μέσα στο ναό είχε αποθηκευθεί κατά καιρούς μπαρούτι και άλλα πολεμοφόδια.
Και κατέληγε ο Thomas Abbet- Graccet:
«Επί των ερειπίων εκείνων,ησθανόμην ήδη επιστρέφοντας τους φυγαδευθέντας θεούς και μεθ’ όλην την πενιχρότητα και την ερημίαν, ήτις ηπλούτο περί εμέ, ενόμισα προς στιγμήν ότι εβλεπον ανερχομένην προς την Ακρόπολιν την πομπήν των Παναθηναίων και ότι ήκουον τα μάρμαρα πληττόμενα υπό των ποδών των ταύρων των αγομένων προς σφαγήν…».

Στο μάτι τροπικών κυκλώνων που μας επισκέπτονται περίπου κάθε δύο χρόνια βρίσκεται η Ελλάδα


Στο μάτι τροπικών κυκλώνων που μας επισκέπτονται περίπου κάθε δύο χρόνια βρίσκεται η Ελλάδα, σύμφωνα με τα πρώτα αποτελέσματα έρευνας από το Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Τα φαινόμενα αυτά αποκαλούνται μετεωρολογικές βόμβες και προκαλούν στο πέρασμά τους θυελλώδεις ανέμους που φθάνουν σε ένταση μέχρι και τα 12 Μπωφόρ, καθώς και σφοδρές βροχοπτώσεις.
Η έρευνα των Ελλήνων ειδικών από τον Τομέα Φυσικής Περιβάλλοντος και Μετεωρολογίας του Τμήματος Φυσικής αποκάλυψε ότι από το 1961 μέχρι το 2001 τουλάχιστον 20 μετεωρολογικές βόμβες εμφανίστηκαν στον ελλαδικό χώρο προκαλώντας έντονα καιρικά φαινόμενα κυρίως σε παραθαλάσσιες περιοχές.
Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα στο παρελθόν, η σφοδρή κακοκαιρία που είχε πλήξει τη χώρα μας είχε αποδοθεί σε συνηθισμένες υφέσεις (κυκλώνες), που ωστόσο εξελίχθηκαν σε «βόμβες» πάνω από την Ελλάδα.
Τροπικές καταιγίδες
Μια από τις πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις ήταν εκείνη της 18ης Μαρτίου 1981 όπου μια μετεωρολογική βόμβα με χαρακτηριστικά ανάλογα με τους κυκλώνες που σχηματίζονται στις τροπικές περιοχές του πλανήτη μας έπληξε την Αθήνα αλλά και τη Θεσσαλονίκη, δημιουργώντας ρεκόρ χαμηλής ατμοσφαιρικής πίεσης, προκαλώντας θυελλώδεις ανέμους και για πολλές ώρες ραγδαίες βροχοπτώσεις.
Πιο πρόσφατα, στις 22 Ιανουαρίου 2004, μία ακόμα, από τη Δυτική Μεσόγειο, έπληξε μέσα σε λίγες ώρες το Κεντρικό Αιγαίο, σαρώνοντας την Ικαρία με ανέμους έντασης 12 Μπωφόρ αναγκάζοντας τα πλοία να δέσουν στα λιμάνια και τα αεροπλάνα να ματαιώσουν πολλά δρομολόγια.
«Οι “βόμβες” δημιουργούνται πάντα τον χειμώνα και κυρίως σε περιοχές πάνω από τη θάλασσα», λέει στα «ΝΕΑ» η επίκουρη καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αθηνών Έλενα Φλόκα η οποία μαζί με τον υποψήφιο διδάκτορα Γιάννη Κουρουτζόγλου συνεργάζεται με ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης για να διερευνήσουν τους μηχανισμούς γένεσης παρόμοιων φαινομένων στην Ανατολική Μεσόγειο.
Αιφνιδιαστική
Χρησιμοποιώντας έναν αλγόριθμο που ανέπτυξαν οι Αυστραλοί ειδικοί και τον οποίο τροποποίησαν κατάλληλα για να τον προσαρμόσουν σε περιοχές μικρότερης κλίμακας με ιδιαίτερα τοπογραφικά χαρακτηριστικά όπως είναι η Μεσόγειος, οι Έλληνες επιστήμονες διαπίστωσαν ότι χρειάζονται λίγες μόνο ώρες για να δημιουργηθούν οι «βόμβες» μέσα στην τροπόσφαιρα, δηλαδή σε ύψος μέχρι 10 χιλιομέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας.
Η θερμή θάλασσα τον χειμώνα συμβάλλει στην έντονη θέρμανση των στρωμάτων του αέρα με τα οποία είναι σε επαφή και στον εμπλουτισμό τους σε υδρατμούς, προκαλώντας έντονες ανοδικές κινήσεις. Η ανερχόμενη αέρια μάζα αποκτά περιστροφική κίνηση και παίρνει σχήμα κυλίνδρου.
Ο θερμός υγρός αέρας ψύχεται και δημιουργεί συμπαγή νεφικό σχηματισμό, ενώ ο άνεμος κινείται αριστερόστροφα. Σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, και χωρίς να είναι εύκολο να προβλεφθεί από τα μετεωρολογικά μοντέλα, ο κυκλώνας με τα τροπικά χαρακτηριστικά προσεγγίζει την Ελλάδα, κυρίως από τα βορειοδυτικά ή και από τα δυτικά.
Ακραία φαινόμενα
Και όταν φθάνει στη χώρα μας, λειτουργεί σαν μετεωρολογική βόμβα. Καλύπτοντας τον ουρανό με τον όγκο του που φθάνει σε διάμετρο περίπου τα 700 χιλιόμετρα, η μετεωρολογική βόμβα αλλάζει δραματικά τις καιρικές συνθήκες για περίπου 12 ώρες.
«Οι “βόμβες” πλήττουν κυρίως παραθαλάσσιες και νησιωτικές περιοχές και δημιουργούν προβλήματα στη ναυσιπλοΐα και την αεροπλοΐα. Το πρόβλημα είναι ότι δεν μπορούν γενικά να προβλεφθούν έγκαιρα, παρά μόνο λίγες ώρες πριν από την εμφάνισή τους στον ελλαδικό χώρο», προσθέτει η κ. Έλενα Φλόκα.
«Αυτό μεταξύ άλλων οφείλεται στον περιορισμένο αριθμό σταθμών παρατήρησης σε θαλάσσιες περιοχές, στη μικρότερη χωρική και χρονική κλίμακα του φαινομένου σε σχέση με τις συνηθισμένες υφέσεις και στην ελλιπή γνώση των φυσικών διαδικασιών που συμβάλλουν στην ανάπτυξή τους».
20 φορές σε 40 χρόνια
ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ επιστήμονες μελέτησαν διεξοδικά τα δεδομένα της ατμοσφαιρικής πίεσης της Μεσογείου για μια περίοδο 40 χρόνων, από το 1961 μέχρι το 2001 και εφήρμοσαν ένα σύστημα εντοπισμού και καταγραφής της τροχιάς των υφέσεων πάνω από αυτή την περιοχή με συχνότητα κάθε έξι ώρες.
Αυτό που ανακάλυψαν με βάση τα προκαταρκτικά δεδομένα που συγκέντρωσαν, είναι ότι οι μετεωρολογικές βόμβες εμφανίζονται με συχνότητα κατά μέσο όρο 5,5 περιπτώσεων τον χρόνο σε όλη τη Μεσόγειο.
«Οι περιπτώσεις αυτές ευνοούνται από την κλειστή λεκάνη της Μεσογείου που λειτουργεί σαν θερμική δεξαμενή στη διάρκεια του χειμώνα, τους μεγάλους ορεινούς όγκους στη βόρεια ακτή της Μεσογείου, ενώ επηρεάζονται και από τη δυναμική των ανώτερων στρωμάτων. Ειδικότερα στην Ελλάδα, “βόμβες” έχουν εμφανιστεί 20 φορές κατά την περίοδο 1961-2001, με ιδιαίτερη προτίμηση το Κεντρικό Αιγαίο, όπου σημειώθηκαν 9 περιπτώσεις».
Η κ. Ε. Φλόκα παρατηρεί μάλιστα ότι οι «βόμβες» που εμφανίζονται στην Ανατολική Μεσόγειο γενικά έχουν μεγαλύτερο μέγεθος και μεγαλύτερη ένταση από τις αντίστοιχες στη Δυτική Μεσόγειο, παρά τη μικρότερη συχνότητά τους.